Wat is depressie?

Verdriet of somberheid is een normale emotie die voor kan komen als reactie op een vervelende levensgebeurtenis. Uw stemming kan ook vanzelf wisselen. De ene dag kunt u zich vrolijk of goed gestemd voelen, terwijl u de volgende dag somber gestemd kan zijn. Wanneer u langdurig somber bent, nergens zin in hebt of niet meer kan genieten van dagelijkse gebeurtenissen, kan het zijn dat u depressief bent. De somberheidklachten zijn buiten proporties en geven flinke beperkingen die uw leven sterk ontregelen.

We spreken van een depressie als u gedurende langere tijd (minimaal twee weken) een sombere depressieve stemming hebt en/of nergens meer interesse en plezier in hebt. U kunt dan niet meer blij zijn. Daarnaast kunt u last hebben van:

• een gevoel van waardeloosheid of schuldgevoelens;
• slaapstoornissen;
• verminderde of grotere eetlust of duidelijke gewichtsverandering;
• weinig energie of vermoeidheid;
• concentratieproblemen of besluiteloosheid;
• traagheid of juist aanhoudende lichamelijke onrust;
• terugkerende gedachten over de dood of zelfdoding.

Het is dan aan te raden naar de huisarts te gaan.

Zijn alle depressies hetzelfde?

Depressies kunnen variëren van mild tot zwaar. Soms komt een depressie maar eenmaal voor in iemands leven, andere mensen hebben last van terugkerende depressies. Iemand met een milde depressie heeft hooguit enkele depressieve verschijnselen. Bij een zware depressie zijn veel verschijnselen aanwezig. Hoeveel last iemand ervan heeft hangt weer samen met de mate waarop de verschijnselen op de voorgrond treden en het dagelijks leven verstoren.
Enkele speciale vormen van depressie zijn:

1. Postpartum depressie: De depressieve stoornis begint enige weken na de geboorte van een kind.
2. Depressie met seizoenspatroon: Er is een geregeld verband tussen deze soort depressie en een bepaalde periode in het jaar. Vaak komt een seizoensgebonden depressie in de herfst en winter voor. Mensen hebben meestal last van klachten als veel slapen, veel eten en erge vermoeidheid.
3. Depressie met melancholische of vitale kenmerken: Dit is een vorm van depressie waarbij mensen naast de depressieve verschijnselen last hebben van vroeg wakker worden, zich in de ochtend het meest depressief voelen, geremd zijn in de motoriek, eetlustvermindering en gewichtsverlies, en grote schuldgevoelens.
4. Depressie met psychotische kenmerken. Bij deze depressie bestaan tevens psychotische verschijnselen. Iemand kan er (onterecht) van overtuigd zijn dat hij grote fouten heeft gemaakt, geen geld meer bezit, zondig is, of aan een ernstige ziekte lijdt. Deze overtuiging is niet zomaar te corrigeren.

Hoe ontstaat een depressie?

Depressies hebben niet één duidelijke oorzaak, maar ontstaan door een combinatie van biologische, psychische, en sociale factoren.

Biologische factoren

De belangrijkste biologische factor is erfelijkheid. In sommige families komen depressies vaker voor dan in andere. De hersenen bevatten stoffen (zogenaamde neurotransmitters) die een belangrijke factor zijn voor onze emoties, eetlust en concentratievermogen. Enkele van deze neurotransmitters zijn vooral belangrijk voor onze stemming, namelijk serotonine en noradrenaline. Veel mensen met een depressie, hebben een te lage concentratie van serotonine of noradrenaline in de hersenen. We weten echter niet zeker of dit een oorzaak is van depressie of misschien juist het gevolg.
Ook hormonen, medicijnen, alcohol en drugs kunnen het ontstaan van een depressie in de hand werken. Bij sommige lichamelijke ziekten, zoals schildklierproblemen, bijnierschorsafwijkingen, diabetes en hart- en vaatziekten komen depressies vaker voor.

Psychische factoren

Psychische factoren (iemands persoonlijke eigenschappen) zijn van invloed op het wel of niet krijgen van een depressie. Deze eigenschappen zijn meestal van jongs af aan aangeleerd. Eigenschappen die tot een verhoogd risico leiden om een depressie te krijgen zijn een gebrekkig vermogen om problemen op te lossen, een gebrekkig vermogen om verdriet en teleurstelling te verwerken, moeite om steun te vragen, negatief denken, weinig zelfvertrouwen, perfectionisme, faalangst en een streng geweten .

Sociale factoren

De belangrijkste sociale factoren zijn verdrietige of schokkende gebeurtenissen. Deze kunnen een depressie oproepen. Zo kan de somberheid na het verlies van een partner, na ontslag of na een ingrijpende gebeurtenis als een verhuizing overgaan in een depressie. Ook kan een schokkende gebeurtenis van jaren terug nog tot een depressie leiden. Bijvoorbeeld als iemand als kind lichamelijk en/of geestelijk is mishandeld, seksueel is misbruikt of al vroeg een belangrijk iemand, zoals een ouder, heeft verloren.