Archieven: Nieuws

De combinatie van Preventieve Cognitieve Therapie (PCT) en antidepressiva beschermt beter tegen een terugval van depressie dan antidepressiva alleen. Bovendien is deze cominatie van behandelingen ook kosteneffectief in vergelijking met enkel antidepressiva. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Nicola Klein. Op 21 maart promoveert zij aan de Rijksuniversiteit Groningen.

In Nederland krijgt bijna twintig procent van de volwassenen te maken met een depressie. De terugvalpercentages na herstel van een depressie zijn hoog. Daarom deed Klein onderzoek naar hiaten in de kennis hierover. Ze heeft zowel de klinische effectiviteit als de kosteneffectiviteit van verschillende interventies onderzocht.

Combinatie PCT en antidepressiva beschermt beter tegen terugval

In de afgelopen decennia zijn er strategieën ontwikkeld die effectief zijn in het voorkómen van depressieve terugval. Het onderzoeksteam onderzocht in hoeverre een van de courante therapievormen – Preventieve Cognitieve Therapie (PCT), bestaande uit acht sessies – een alternatief kan zijn voor antidepressiva en of de combinatie van PCT en antidepressiva zorgt voor additionele bescherming.

“Gedurende twee jaar werden 289 mensen gevolgd. Zij hadden minimaal twee depressies achter de rug en gebruikten een antidepressivum. Op basis van toeval werden zij ingedeeld in drie groepen: PCT en antidepressiva, alleen antidepressiva en PCT terwijl werd afgebouwd met antidepressiva. Het toevoegen van PCT aan antidepressiva zorgde voor een relatieve risicoreductie van depressieve terugval van 41% over 24 maanden vergeleken met antidepressiva alleen. Voortzetten van antidepressiva bleek geen betere resultaten te geven dan PCT terwijl werd afgebouwd met antidepressiva”, vertelt Klein op de website van de Rijksuniversiteit Groningen.

Kosteneffecitviteit interventies tegen terugval depressie

Omdat depressie gepaard gaat met zeer hoge kosten en om beleidsmedewerkers te informeren, werd er bovendien gekeken naar kosteneffectiviteit: de effecten van specifieke interventies in verhouding tot hun kosten. “De combinatie antidepressiva en PCT bleek niet alleen effectief, maar ook kosteneffectief te zijn in vergelijking met antidepressiva alleen”, vertelt Klein.

“Implementatie van deze combinatie in het Nederlandse zorgsysteem, resulteert naar schatting in een kostenreductie van 95 miljoen euro. Het alleen voortzetten van antidepressiva bleek kosteneffectief vergeleken met het afbouwen van antidepressiva met PCT. Die methode levert een geschatte kostenreductie op van 83 miljoen euro. De internetvariant M-CT bleek klinisch- noch kosteneffectief.”

Nicola Klein promoveert op 21 maart a.s. aan de Rijksuniversiteit Groningen met haar proefschrift Relapse prevention strategies for recurrent depression.

Bron: RUG

Een behandeling met elektroconvulsietherapie (ECT) bij depressie stimuleert de aanmaak van nieuwe zenuwcellen en zorgt voor een vermindering van depressieve klachten. Het vergroot een specifiek deel van de hersenen, de gyrus dentatus; alleen dit deel van de hersenen is in staat om nieuwe zenuwcellen aan te maken. Dit blijkt uit onderzoek van hersenwetenschappers van UMCG en UMCU onder leiding van Prof. dr. Iris Sommer.

Het onderzoek van Sommer geeft voor het eerst inzicht in hoe het komt dat ECT zo’n effectieve behandeling is tegen depressie. ECT wordt al meer dan 75 jaar toegepast in de psychiatrie. Er is in die 75 jaar veel veranderd aan de randvoorwaarden: tegenwoordig worden patiënten in slaap gebracht, krijgen een spierontspanner en worden nauwlettend in de gaten gehouden.

Maar de essentie is gelijk gebleven: een epileptische aanval opwekken door een elektrische stroom door de hersenen te sturen. Ondanks het slechte imago bleef de ECT in gebruik als behandeling, omdat deze juist bij ernstige depressies heel effectief is. Het is de meest effectieve behandeling van de psychiatrie. Bekend was dus al dát het werkt, maar nog niet helemaal waarom het werkt.?

Behandeling depressie met ECT

Deze nieuwe studie die Jasper Nuninga met collega-neurowetenschappers uit UMC Groningen en UMC Utrecht uitvoerden, werpt nieuw licht op de vraag hoe ECT werkt. Van depressieve patiënten die ECT kregen werd zowel voor als na de behandeling een MRI-scan gemaakt. Ook een controlegroep werd tweemaal gescand.

Hierbij werd steeds ingezoomd op de hippocampus, een kleine structuur in de hersenen die van groot belang is voor het menselijk denken en doen. Bij veel hersenaandoeningen, de ziekte van Alzheimer is de bekendste, is die hippocampus gekrompen. Ook bij depressie is dat het geval, al is dat veel minder uitgesproken dan bij Alzheimer.?

ECT vergroot specifiek d??eel van de hersenen

De hippocampus bestaat uit verschillende onderdelen, die elk een andere functie hebben. Slechts een van die onderdelen, de gyrus dentatus, is in staat om nieuwe zenuwcellen aan te maken (neurogenese genaamd), alle andere onderdelen kunnen dat niet. Uit het onderzoek bleek die gyrus dentatus na de ECT fors gegroeid te zijn. Bovendien bleek dat de grootte van de gyrus dentatus voor de behandeling het gunstige effect van ECT op de depressie kon voorspellen.

Ook bleek dat de groei van de gyrus dentatus samenhing met de verlichting van depressieve klachten: hoe groter de groei, des te groter het effect van de behandeling. Dit is een belangrijke aanwijzing dat de hoge effectiviteit van ECT te verklaren is doordat het de aanmaak van nieuwe zenuwcellen stimuleert. Dit is erg interessant, want misschien kan die neurogenese ook wel op andere manieren gestimuleerd worden, wat nieuwe behandelingsmogelijkheden voor depressie kan opleveren.

De uitkomsten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke vakblad Molecular Psychiatry.
Bron: UMCG