K. Van den Bergh
Bureaucoördinator
Geschreven door stefan op . Gepost in Personeel.
Bureaucoördinator
Geschreven door stefan op . Gepost in Personeel.
Algemeen bestuurslid
Geschreven door stefan op . Gepost in Personeel.
Penningmeester
Geschreven door stefan op . Gepost in Personeel.
Voorzitter
Geschreven door stefan op . Gepost in Conferenties.
Op 11 oktober 2019 organiseerde NedKAD de conferentie ‘Behandeling onder de loep!’ In de Observant in Amersfoort kwamen 97 deelnemers bijeen voor een programma dat zich toespitste op de voor- en nadelen van psychotherapie, antidepressiva bij angst en depressie en lotgenotencontact. Sprekers waren onder anderen Frenk Peeters over psychotherapie, Christiaan Vinkers over medicatie en Sander Pronk over het patiëntenperspectief. Ook waren er workshops over afbouw van antidepressiva, het rotatiemodel bij psychotherapie en over rTMS-behandeling. Zoals andere jaren begon de conferentie met een aantal presentaties van recent onderzoek op het gebied angst, dwang, trauma en depressie.
Vijf posters konden tijdens de pauzes van conferentie worden bekeken. Het publiek kon stemmen op de poster die hen het meest aansprak. De winnende poster kreeg de publieksprijs. Dit jaar betrof het de poster over: Alternative treatment to Reduce chronicity in OCD: Research Into Brain response and Adequacy of treatment (arrIBA) van Nadja Wolf (GGZ Centraal). In het onderzoek worden de volgende vragen beantwoord:
Gepresenteerde posters:
EEG-biomarkers in depressiebehandeling en implementatie in een reguliere gezondheidszorginstelling. Door: drs. Nikita van der Vinne, Synaeda/Brainclinics/Universiteit Twente. Download presentatie
Subklinische EEG-afwijkingen en frontale alfa asymmetrie (FAA) bleken eerder potentiële predictoren te zijn voor behandeluitkomst met escitalopram, sertraline of venlafaxine. De eerste bevindingen van een lopend, naturalistisch opgezette studie naar de implementatie van deze EEG-maten in het diagnostiek- en behandelproces bij depressie werden gepresenteerd.
Kortdurende 4-8 daagse intensieve behandeling voor patiënten met obsessieve-compulsieve stoornis of paniekstoornis met of zonder een eerdere behandeling: een open trial naar effect en feasibility. Door dr. Mirjam Kampman, Pro Persona: Expertise Centrum voor angst, dwang en PTSS Overwaal. Download presentatie
In Overwaal werd een kortdurende intensieve ambulante behandeling voor OCD en paniekstoornis ontwikkeld. Inmiddels hebben meer dan 100 patiënten met OCS en 75 met paniekstoornis deelgenomen aan de behandeling. Voor en na de behandeling werden de Y-BOCS of PDSS afgenomen. Daarnaast werden na 3 en 6 maanden en één jaar opnieuw de klachtenschalen afgenomen. De resultaten van deze behandeling zijn goed en worden goed door de patiënt ontvangen worden. De opzet van de behandeling werd gepresenteerd.
Metacognitieve therapie bij obsessief-compulsieve stoornis. Door Kim Melchior, MSc., PsyQ / promovendus Erasmus Universiteit Rotterdam / specialismegroep angst&dwang Parnassiagroep. Download presentatie
Cognitieve gedragstherapie in de vorm van exposure met responspreventie (ERP) is de psychologische behandeling van eerste voorkeur bij patiënten met een obsessief compulsieve stoornis. Ondanks de aangetoonde werkzaamheid van ERP is verbetering van effectiviteit gewenst, gezien het relatief bescheiden percentage patiënten dat na ERP daadwerkelijk hersteld is van de klachten (60%). Een veel belovende nieuwe benadering binnen het cognitief gedragstherapeutische referentiekader is metacognitieve therapie. In deze presentatie werd deze benadering kort gedemonstreerd.
Verbeteren van gedeelde besluitvorming bij het bespreken van afbouwen van antidepressiva. Door Carolien Wentink, MSc., psycholoog en onderzoeker Radboud UMC. Download presentatie
Resultaten van de studie naar aspecten die de gedeelde besluitvorming bij het bespreken van afbouwen van antidepressiva kunnen verbeteren. Vanuit het perspectief van zowel patiënten als zorgprofessionals, via de methode concept mapping, zijn onderwerpen en thema’s gegenereerd die het gesprek tussen patiënt en professional over het al dan niet afbouwen van antidepressiva faciliteren.
Patients’ and professionals’ evaluation of a guided online relapse prevention program for anxiety and depression. Door drs. Esther Krijnen, GGZ inGeest, onderzoek en innovatie, afdeling Psychiatrie VUmc. Download presentatie
Omdat terugval bij angst- en depressieve stoornissen vaak voorkomt, is er een online terugvalpreventieprogramma ontwikkeld voor patiënten die hersteld zijn van een angststoornis of depressie, waarbij een praktijkondersteuner huisarts GGZ (POH-GGZ) begeleiding biedt. Er zijn gepaarde interviews gehouden met 13 patiënten en daarna met hun POH-GGZ om erachter te komen wat hun ervaringen met dit programma zijn. Hoewel het programma enthousiast wordt ontvangen, wordt het minder gebruikt dan verwacht. De POH-GGZ lijkt een belangrijke rol te spelen bij het motiveren van patiënten om met terugvalpreventie aan de slag te gaan.
Voor- en nadelen van psychotherapie. Door prof. dr. Frenk Peeters, hoogleraar Behandeling van stemmingsstoornissen, MUMC+: afdeling Psychiatrie en Psychologie. Download presentatie
Psychotherapie is een effectieve wijze van behandelen van depressie met goede korte en lange termijn effecten. In vergelijking met bijwerkingen van antidepressiva is over de mogelijke bijwerkingen van psychotherapie voor depressie heel weinig bekend. Aandacht voor het verminderen ervan kan niet alleen bijdragen aan vermindering van schadelijke effecten van therapie maar juist ook bijdragen aan vergroting van de effectiviteit van psychotherapie. Er is echter geen eensluidende definitie en de prevalentie is onbekend. Het kan gaan om ongewenste of schadelijke gevolgen van een behandeling of onprofessioneel gedrag van de psychotherapeut. Het schaarse onderzoek geeft aan dat naar schatting 5-10 % van de patiënten die zijn behandeld met psychotherapie daar op lange termijn negatieve gevolgen van ervaren. In deze lezing werd ingegaan op de diverse vormen van bijwerkingen van psychotherapie en de patiëntengroepen c.q. patiënt-karakteristieken die een verhoogd risico op bijwerkingen met zich mee brengen. Tot slot werden adviezen besproken die kunnen bijdragen aan het verminderen van bijwerkingen van psychotherapie.
Antidepressiva: vloek of zegen? Door dr. Christiaan Vinkers, psychiater Amsterdam UMC/ GGZ inGeest. Download presentatie
Over antidepressiva is traditiegetrouw veel te doen. Bij elke wetenschappelijke publicatie volgt een vertrouwde mediaschermutseling. Voor- en tegenstanders vliegen elkaar in de haren, de gebruikelijke mensen wordt naar hun vaak al even gebruikelijke mening gevraagd en kort-door-de-bocht-conclusies worden vaak niet geschuwd. Ondertussen blijven patiënten in verwarring achter: wie moeten ze nu geloven? Deze lezing zet feit en fictie op een rijtje als het gaat om antidepressiva met een gewogen oordeel van de wetenschap en concrete adviezen. Dat gaat over wanneer je voor een antidepressivum kiest, hoe goed ze werken, maar ook over hoe lang het duurt voordat ze werken. Is het zinvol om de dosering gedurende de behandeling op te hogen? En wanneer wissel je precies van antidepressivum, en hoe doe je dat? Leiden antidepressiva tot agressie en suïcidaliteit? En wanneer bouw je antidepressiva weer af, en hoe doe je dat? Laten we het antidepressivadebat inhoudelijk voeren op basis van eerlijke cijfers en openheid over de beperkingen in het bewijs. De gepolariseerde toon zorgt dat patiënten uiteindelijk niet meer weten wie ze moeten geloven. Er zijn goede redenen zijn om géén antidepressiva te gebruiken, maar ook goede redenen om ze wél te gebruiken. Maar bovenal: als je antidepressiva voorschrijft, doe het op een logische manier die in overeenstemming is met het wetenschappelijk bewijs.
Delen is herstellen! Door Sander Pronk, directeur Angst Dwang en Fobie stichting en Twan van der Steen, ervaringsdeskundige
Herstel is breder dan remissie. Herstel is het te boven komen van een angststoornis als een ingrijpende gebeurtenis in het persoonlijk leven. Het betekent dat geluk beleven (kwaliteit van leven), doelen nastreven (zingeving) en het hebben van zinvolle relaties en activiteiten (sociaal-maatschappelijk participeren) in de behandeling worden meegenomen of behandeldoel kunnen zijn. Van hulpverleners wordt verbinding en creativiteit gevraagd om samen met de patiënt vormen van behandeling of begeleiding te vinden of te ontwikkelen die op de vraag van patiënten en/of hun naastbetrokkenen aansluit (Zorgstandaard Angstklachten en angststoornissen). De ADF stichting werkt steeds meer samen met hulpverleners bij het inzetten van ervaringsdeskundigheid bij herstelondersteunende zorg. Naast (h)erkenning biedt het delen van (herstel)ervaringen biedt perspectief en praktische ondersteuning; delen is herstellen!
Het therapeutrotatiemodel in de behandeling van PTSS. Door drs. Pauline Jacobs, klinisch psycholoog en psychotherapeut Pro Persona, Overwaal Expertisecentrum angst, dwang en PTSS
Binnen het therapeutrotatiemodel wordt één patiënt door een team van therapeuten behandeld, waarbij het dan een individuele traumabehandeling betreft. Dit model druist in tegen de opvatting dat er een vertrouwensband tussen patiënt en diens behandelaar dient te worden opgebouwd alvorens traumagerichte behandeltechnieken in te zetten bij (ernstig) getraumatiseerde patiënten. In deze workshop werd het therapeutrotatiemodel uitgelegd en werden er rollenspellen gedaan, waarbij deelnemers korte imaginaire exposure-oefeningen op elkaar toepasten. Het doel daarvan is om eigen opvattingen (van therapeuten) over het therapeutrotatiemodel onder de loep te kunnen nemen.
Mogelijke strategieën bij het afbouwen van antidepressieve medicatie (ADM). Door Carolien Wentink, MSc., psycholoog en onderzoeker Radboud UMC
Welke verwachtingen, mogelijkheden en onmogelijkheden kun je tegenkomen bij het ondersteunen van patiënten die hun antidepressiva willen afbouwen? Hoe zou je deze kunnen begeleiden? Aan bod kwamen onder andere: -psycho-educatie ten aanzien van afbouw ADM en mogelijk nocebo-effect; -motivatoren van de patiënt om al dan niet te willen afbouwen; -dosering, tempo en individuele afbouwschema’s; -signalerings- en terugvalpreventieplan; -omgaan met onttrekkingsverschijnselen en kans op terugval; -omgaan met mogelijke terugkeer van (voorheen afgevlakte) emoties; -vormen van persoonlijke begeleiding; -monitoring.
rTMS bij de behandeling van depressie: achtergronden huidige stand van de evidentie en nieuwe ontwikkelingen. Door dr. Martijn Arns, directeur en onderzoeker: Onderzoeksinstituut Brainclinics en onderzoeker Afd. Experimentele Psychologie, Universiteit Utrecht.
Sinds medio 2017 komt rTMS (repetitieve transcraniële magnetische hersenstimulatie) in combinatie met cognitieve gedragstherapie voor vergoeding in aanmerking voor de behandeling van therapieresistente depressies in de specialistische ggz in Nederland. In deze workshop werd een korte introductie gegeven van wat rTMS is, gevolgd door aanbevelingen voor de toepassing bij depressie alsmede nieuwe ontwikkelingen inzake personalisering en optimalisering van de rTMS behandeling.
Accreditatie is toegekend door Verpleegkundig Specialisten Register (5 punten), de FGzPt (7 punten), VGCt (5 punten), NVvP (5 punten) en het Kwaliteitsregister V&V en Register Zorgprofessionals (5 punten).
Geschreven door stefan op . Gepost in Conferenties.
2020 lag de focus op transdiagnostisch behandelen én op dwangstoornissen. Bij de dag waren slechts een handvol mensen aanwezig, voornamelijk de sprekers. Alle andere deelnemers volgden de lezingen en workshops online. Sinds enige tijd is er bij NedKAD een OCD-werkgroep actief. Deze werkgroep staat aan de basis OCDnet.nl, een website over dwangstoornissen die sinds juni 2020 online is. De website richt zich op professionals en op mensen die last hebben van dwangstoornissen en hun naasten. OCDnet.nl werd deze dag officieel gelanceerd en het onderwerp keerde terug in diverse lezingen en workshops. Op het gebied van transdiagnostisch behandelen waren diagnoseoverstijgende problemen zoals slaap en trauma, en behandelmethoden onderwerp in lezingen, onderzoekspresentaties en workshops. Ook eHealth-behandelingen, die sinds de coronacrisis een vlucht nemen, kwamen aan bod. In de pauzes werden de posters met pitches gepresenteerd. We eindigden dit jaar met een vrolijke noot: Pepijn Schoneveld! Dagvoorzitters waren Martijn Arns, voorzitter bestuur NedKAD en Ton van Balkom, voorzitter werkgroep OCDnet en bestuurslid van NedKAD. Tijdens de opening presenteerde Ton van Balkom de website van OCDnet.nl.
Belemmert slapeloosheid het verwerken en verlichten van emoties? Door prof. dr. Eus Van Someren, Nederlands Herseninstituut, Vrije Universiteit en Amsterdam UMC. Download presentatie
In de speurtocht naar hersenmechanismen van slapeloosheid bleek dat slechte slapers emoties ’s nachts niet goed opruimen. De ontdekking lijkt van transdiagnostisch belang voor de vele slechte slapers onder de mensen met bijvoorbeeld depressie, angst of posttraumatische stress. ‘Er een nachtje over slapen’ helpt hen niet. Helaas is er tot nu toe te weinig aandacht voor de rol van slecht slapen. Met zijn team en ervaringsdeskundigen gaat Van Someren hier de komende jaren verandering in brengen.
Wat weten we over de hersenen bij angst en dwang? Door prof. dr. Odile van den Heuvel, psychiater en hoogleraar neuropsychiatrie Vrije Universiteit. Download presentatie
De afgelopen 30 jaar heeft het beeldvormend hersenonderzoek ons veel geleerd over de structuur en functie van de hersenen. Hierdoor weten we beter welke hersengebieden betrokken zijn bij emoties (zoals angst en somberheid) en denkprocessen (zoals nodig voor de bijsturing van gevoel en gedrag). Ook weten we veel over welke aspecten van de hersenen anders zijn bij mensen met angst- of dwangklachten, en welke invloed behandeling daar vervolgens op heeft. Deze nieuwe kennis is in eerste instantie nuttig geweest om psychiatrische ziekten beter te begrijpen, maar geeft ook de mogelijkheid na te denken over nieuwe behandelingen. Ik zal in mijn lezing wat illustraties geven van hoe het hersenonderzoek toch ook relevant is voor de klinische praktijk.
Het effect van het toevoegen van cannabidiol bij exposurebehandeling van patiënten met therapieresistente fobische angststoornissen. Door Caroline Kwee, Academische Angstcentrum Altrecht.
Resultaten worden gepresenteerd van een gerandomiseerde, placebo gecontroleerde klinische trial waarin CBD voorafgaand aan 8 sessies exposure behandeling werd toegediend aan patiënten met een ernstige fobische angststoornis. Wij onderzochten of deze augmentatiestap behandeleffecten zou kunnen versterken en/of versnellen.
Wat is de beste aanpak bij comorbiditeit van angst en depressie? Door prof. dr Jan Spijker, Pro Persona. Download presentatie
Er is geen consensus over de beste aanpak van comorbiditeit van angst en depressie. Op basis van een literatuurreview van de behandelingen van angststoornissen en depressie en praktijkervaringen komt deze studie tot een behandeladvies, waarin sequentieel of tegelijk behandelen met cognitieve gedragstherapie of transdiagnostisch behandelen worden overwogen.
Vies is niet gevaarlijk. Ontwikkeling van en onderzoek naar een computertraining voor kinderen en jongeren met een obsessieve compulsieve stoornis. Door Annelieke Hagen, Leids Universitair Behandel en Expertise Centrum.
In deze presentatie sprak Annelieke Hagen over een online Cognitive Bias Modification (CBM) computertraining voor kinderen en jongeren met een dwangstoornis. De training kan thuis, zonder hulp van een therapeut, worden uitgevoerd. We hebben de training aangeboden in de wachttijd voor cognitieve gedragstherapie (CGT), en onderzochten of de training effect had (afname van dwangklachten), én of de training het effect van de daaropvolgende CGT zou kunnen versterken of versnellen. Vierenzeventig kinderen hebben meegedaan aan het onderzoek. We vonden dat de training effect had en dat dit effect behouden bleef tijdens de CGT. We vonden niet dat de training het effect van CGT versnelde of versterkte. Deze resultaten werden besproken, evenals ideeën om de training verder te verbeteren.
A network approach to the comorbidity between OCD and depression: Bridge symptoms and Anxiety Sensitivity. Door Mathilde Huisman, Altrecht. Download presentatie
Depressie is de meest voorkomende comorbide stoornis bij OCD. Door middel van netwerkanalyse kan de relatie tussen deze stoornissen op symptoomniveau worden onderzocht. We zoeken dan naar zogenaamde ‘brugsymptomen’ die een link voren tussen de stoornissen. In eerder onderzoek van Mcnally werden ‘lijdensdruk als gevolg van obsessies’ en ‘somberheid’ als belangrijke brugsymptomen geïdentificeerd, in ons onderzoek willen we dit resultaat repliceren. Naast de symptomen van OCD en depressie zelf kunnen er ook andere componenten in dat netwerk worden opgenomen, zoals ‘Cognitieve Anxiety Sensitivity’. In ons onderzoek richten wij ons op de brugsymptomen tussen OCD en depressie en onderzoeken we of Cognitieve Anxiety Sensitivity een rol speelt in de comorbiditeit tussen deze stoornissen.
Ben ik het of is het mijn depressie? Over jezelf zijn en zelf-ziekte-ambiguïteit. Door Sanneke de Haan, Tilburg University. Download presentatie
Psychiatrische stoornissen zoals een depressie veranderen wat je voelt en denkt en doet. Dit maakt het soms moeilijk om een onderscheid te maken tussen je ‘eigen’ ervaringen en ervaringen die het gevolg zijn van de depressie. Dit kwalitatieve onderzoek gaat over deze ‘zelf-ziekte ambiguïteit’ bij mensen met (terugkerende) depressies: hoe gaan zij om met deze vragen, welke strategieën hebben ze hiervoor ontwikkeld, en welke rol spelen naasten (partners, familie, vrienden, hulpverleners) hierbij?
Dwang, een veelkoppig monster. Door drs. Menno Oosterhoff Kinderpsychiater, Accare. Download presentatie
Dwang kan zich op vele manieren presenteren. Hoe zie je door de bomen het bos? Mogelijke indelingen worden besproken. Ook komt de vraag aan de orde of er ondanks alle verschillen toch een GGD is, een grootste gemeenschappelijke deler, een factor, die voor iedere dwangpatiënt herkenbaar is.
Diagnostiek en behandeling van slaap binnen de psychiatrie. Door drs. Myrthe van Eerdt & Dr. Martijn Arns, Brainclinics. Download presentatie Myrthe van Eerdt/Download presentatie Martijn Arns
We brengen 30% van ons leven door in slapende toestand en slaap is een belangrijke component van ons algemeen functioneren. Wanneer psychische problemen ontstaan, heeft dit vaak ook een negatieve invloed op slaap. Bij veel van de DSM-5 classificaties zijn slaapproblemen dan ook onderdeel van de diagnostische criteria. Slaapproblemen kunnen echter vaak juist bepaalde psychische klachten veroorzaken, verergeren of in stand houden. In deze workshop is daarop ingegaan en werden concrete handvatten geboden voor het herkennen, behandelen en eventueel voorkomen van slaapproblemen in een psychiatrische setting.
E-health: de COVID-19 ervaring: eerste ervaringen van louter digitaal behandelen. Door Rianne Verbong, cognitief gedragstherapeutisch werker & Maarten Kaarsemaker, klinisch psycholoog, Centrum Angst- en Dwangstoornissen, VVGi. Download presentatie Rianne Verbong/Download presentatie Maarten Kaarsemaker
In deze workshop lieten de onderzoekers zien hoe ze hun klinisch cognitief gedragstherapeutische behandeling omgezet hebben naar louter digitaal behandelen. Ze begonnen met vitale therapieonderdelen digitaal aan te bieden, de exposure en psychotherapie, vrij snel voegden ze meer op holding gerichte onderdelen toe zoals gezamenlijk eten en vrije digitale momenten met de groep en ook PMT en creatieve therapie. Cliënten gaven aan deze elementen ook als zeer waardevol te ervaren. Deze gedigitaliseerde klinische behandeling bleek echter niet voor alle cliënten werkzaam, er werden meer suïcidegedachten gerapporteerd en twee cliënten bleken meer concrete holding nodig te hebben bij het uitvoeren van hun exposure. Kort beschreven de sprekers een cliënt die niet voldoende aan de digitale vorm had en naderhand wel profiteerde van een klinische behandeling en een cliënt die toch veel beleefde aan de digitale vorm en ervan profiteerde. In de workshop lieten de sprekers zien zien hoe zij e.a. uitvoerden, gaven tips hoe toch holding geboden kan worden met digitaal werken en werd geoefend met exposure uitvoeren op afstand.
De behandeling van kinderen en jongeren met een dwangstoornis. Door Senna Bommeljé, Marjolein Bus en Carina Sier, Landelijk team Levvel (voorheen De Bascule).
Cognitieve gedragstherapie (CGt) is de behandeling van eerste keuze voor de dwangstoornis. Bij het expertisecentrum DAT (Dwang, Angst, Tics) van Levvel (voorheen de Bascule) worden veel kinderen en jongeren met dwangklachten behandeld. Soms werkt de standaardbehandeling, maar helaas niet altijd. Dan proberen we andere manieren te vinden om de dwang te bedwingen, zoals een korte intensieve groepsbehandeling, een lange intensieve behandeling, of medicatie. De SPACE-methode kan zowel een aanvulling zijn op de CGt, maar ook een uitkomst bieden wanneer de jongere nog niet in behandeling wil, maar de ouders wel. In deze workshop legden de sprekers uit hoe deze behandelingen eruitzien, waarom ze werken en kregen deelnemers de kans om onderdelen van de behandeling zelf te ervaren. Een interactieve workshop met ruimte voor eigen casuïstiek en ervaringen uit de praktijk.
Inference Based Approach (IBA) versus Cognitieve gedragstherapie bij OCD. Door dr. Henny Visser, psychotherapeut, Marina de Wolfcentrum, GGZ Centraal.Download presentatie
De Inference Based Approach (IBA) is een nieuwe psychologische behandeling voor mensen met dwangklachten. Er komt helemaal geen exposure aan te pas. De therapie spitst zich toe op de twijfel die mensen ervaren en leert hen twijfel op te lossen door te vertrouwen op wat je ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft en op wat je van binnen waarneemt. Omdat dwang er met een goed verhaal voor zorgt dat het lijkt dat die waarneming geen zekerheid biedt, leert IBA mensen ook om opgewassen te raken tegen de overtuigingskracht van ‘obsessieve verhalen’. In deze workshop kregen deelnemers uitleg en een oefening waardoor duidelijk wordt hoe IBA werkt. Ook ging het over het verschil met cognitieve gedragstherapie (CGT) en het onderzoek dat nu in Nederland wordt uitgevoerd naar de effectiviteit en het werkingsmechanisme van IBA en CGT.
Psychotrauma: een transdiagnostische risicofactor voor lichamelijke en psychische gezondheid. En: Trauma behandelen tijdens slaap, kan dat? Voorzitter: prof. dr. Ton van Balkom, hoogleraar psychiatrie VUMC en GGZ inGeest; sprekers: dr. Hein van Marle, GGz inGeest en dr. Kathleen Thomaes, Sinai Centrum. Download presentatie Hein van Marle
Het doormaken van psychotrauma in de kindertijd voorspelt zowel een slechtere psychische als somatische gezondheid. Mensen met een psychotraumaverleden hebben een grotere kans op vele psychische aandoeningen als psychosen, stemmingsstoornissen, angststoornissen en somatische symptoomstoornissen en op somatische ziekten als diabetes mellitus, hypertensie, obesitas en onverklaarde pijnen. Bovendien is de levensverwachting van mensen met psychotrauma ongeveer 10 jaar korter dan voor niet getraumatiseerden. In het eerste deel van deze workshop werd ingegaan op deze verschijnselen en werden enige verklaringsmodellen voor het grote scala aan gevolgen van psychotrauma gepresenteerd. In het tweede deel van de workshop werd stilgestaan bij de rol van slaap in het verwerken van traumatische herinneringen. Aan de hand van een aantal klassieke experimenten werden eerst de basisprincipes van geheugenconsolidatie en –reconsolidatie uitgelegd, inclusief recent onderzoek wat laat zien dat je deze geheugenprocessen kan manipuleren tijdens slaap (targeted memory reactivation). Verstoringen in geheugen(re)consolidatie en -extinctie werden vervolgens gelinkt aan het ontstaan en aanhouden van intrusieve PTSS klachten. Vanuit deze theorie volgde de vertaalslag naar behandeling van PTSS. Deelnemers kregen inzicht in het werkingsmechanisme (maar ook de beperkingen) van huidige behandelvormen van PTSS. Tot slot werd gebrainstormd over nieuwe, theorie-gedreven behandelvormen van PTSS, waarbij farmacologische en gedragsmatige interventies tijdens slaap (zoals targeted memory reactivation) centraal stonden.
Emoties en eieren – de transdiagnostische Barlow-methode. Door Machteld van der Sluijs, klinisch psycholoog; Nienke Koopmans, GZ-psycholoog, Altrecht.
Op de poliklinieken in Utrecht Lunetten van Altrecht is er binnen het behandelaanbod een transdiagnostische groepsbehandeling, 2 x per week, 3 maanden. Deze groepsbehandeling is bedoeld voor cliënten met angst- en/of stemmingsstoornissen, juist ook wanneer eerdere (CGt-)behandelingen onvoldoende hebben geholpen. We werken met het transdiagnostische “unified protocol” van Barlow. Dit is niet een hele nieuwe werkwijze, maar wel verfrissend, werkzaam en inspirerend voor zowel de cliënten als de behandelaren. In de workshop lieten de sprekers onder andere middels rollenspelen zien hoe zij gebruikmaken van het transdiagnostische model in combinatie met individuele doelen en de groep.
Dit jaar werd de posterprijs gewonnen door Dorien Smit met haar poster over het onderzoek naar het platform Depressie Connect. Vanwege de coronamaatregelen was het niet mogelijk om een postermarkt te maken. Daarom hebben de posterhouders pitches opgenomen waarin zij hun poster toelichtten. Hieronder kun je de posters bekijken:
Accreditatie is toegekend door de FGzPt (5 punten), de NVvP (5 punten) en VGCt (5 punten).
Geschreven door stefan op . Gepost in Conferenties.
Op 15 oktober 2021 vond bij de Eenhoorn te Amersfoort deze NedKAD-conferentie plaats. Ruim 120 deelnemers woonden de conferentie bij. Het onderwerp van de dag was hardnekkige angst, dwang of depressieklachten.
Sprekers en workshopleiders zochten naar antwoorden op vragen zoals zijn mensen met hardnekkige klachten onbehandelbaar of therapieresistent? Wat zijn nu eigenlijk de effectieve methoden in het behandelen van langdurige depressies, angststoornissen en OCD? Hoe kun je je eigen leven inrichten, zodat je met je klachten een acceptabel leven kunt leiden? Helpt lotgenotencontact?, hoe kun je aan werk komen en het behouden? En hoe breng je zelf in kaart wat je nodig hebt voor je welbevinden? Wat zijn innovatieve behandelmethoden? Het ochtendprogramma werd gestreamd. Dagvoorzitter was Martijn Arns, voorzitter bestuur NedKAD.
Hieronder staan de presentaties en posters die vrijgegeven zijn.
Lezing: Therapieresistent, hardnekkig, moeilijk behandelbaar, onbehandelbaar; wat moeten we met die woorden en wat hebben we er eigenlijk aan in de praktijk? Door: Prof. dr. Frenk Peeters, psychiater-psychotherapeut, hoogleraar Klinische Psychologie Department of Clinical Psychological Science Faculty of Psychology and Neuroscience Maastricht University, Maastricht. Download presentatie
In behandelrichtlijnen en wetenschappelijke literatuur, vooral op het gebied van depressie, duikt de term therapieresistentie al enige decennia op maar het gebruik in de dagelijkse praktijk lijkt beperkt. Maakt onbekend onbemind of heeft de term geen bruikbaarheid in de praktijk? In deze bedrage werd (i) besproken wat de term en eventuele alternatieven omvat, (ii) op welke manier therapieresistentie kan worden geoperationaliseerd en (iii) hoe deze operationalisaties zinvol in de praktijk kunnen worden toegepast voor individuele patiënten.
Lezing: De effecten van psychologische behandeling van hardnekkige depressies: een overzicht. Door: prof. dr. Pim Cuijpers, hoogleraar klinische psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam; directeur van het WHO Collaborating Centre for Research and Dissemination of Psychological Interventions aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en visiting professor aan de Medische Faculteit van de Universiteit van Turku, Finland. Download presentatie
Meer dan 800 gerandomiseerde trials hebben in de afgelopen decennia de effecten van verschillende psychologische behandelingen voor depressie vergeleken met controlegroepen, met elkaar, en met antidepressiva. Helaas zijn er slechts enkele tientallen studies gedaan naar de effecten van psychologische behandelingen van hardnekkige depressie. Maar deze studies laten wel een duidelijk beeld zien van de effectiviteit van deze behandelingen in vergelijking met controlegroepen, met antidepressiva en combinatiebehandeling. In deze lezing werd een overzicht gegeven van wat we weten over de effecten van psychologische behandelingen in het algemeen en specifiek bij hardnekkige depressies. Psychotherapie is effectief bij hardnekkige depressie, maar misschien iets minder effectief dan bij niet-hardnekkige depressies. De effecten zijn vergelijkbaar met die van farmacotherapie en combinatiebehandeling is effectiever dan elk van beide apart.
Lezing: Over nieuwe ontwikkelingen en innovaties in de behandeling van langdurige angst- en dwangstoornissen. Door: prof. dr. Gert-Jan Hendriks, hoogleraar klinische psychologie, Radboud Universiteit, psychiater, Programmaleider Expertisecentrum “Overwaal” voor Angst, Dwang en PTSS (TOPGGZ–keurmerk). Download presentatie
In deze lezing behandelde Hendriks de evidentie van psychologische behandelingen, zoals CGt, farmacotherapeutische behandelingen en innovatieve behandelingen zoals rTMS. De nadruk lag op de winst die te behalen valt bij langdurige angst- en dwangstoornissen.
Presentatie: Het voorspellen van depressie en angst: wat is de meerwaarde van machine learning? Door: Wessel A. van Eeden, Msc, Promovendus, GZ-psycholoog, Leiden Universitair medisch centrum. Download presentatie
Het voorspellen van stemmings- en angststoornissen is van klinisch belang, maar blijft in de praktijk moeilijk. Eerder onderzoek laat zien dat het inzetten van moderne machine learning technieken hierbij van meerwaarde kan zijn. Maar is machine learning ook bruikbaar bij data dat haalbaar verzameld kan worden in de klinische praktijk en is machine learning beter dan onze traditionele statistische methodes? Wij vergeleken de voorspellende prestaties van traditionele logistische regressie, een simpele vorm van machine learning (Naive Bayes classifier) en een complexe geautomatiseerde vorm van machine learning (Auto-sklearn). Onze resultaten lieten zien dat, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, machine learning niet zonder meer van meerwaarde is.
Presentatie: Wat zijn de voordelen van online lotgenotencontact? Een kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie van Depressie Connect, de online community voor mensen met depressie. Door: Dorien Smit, buitenpromovendus Radboud Universiteit Nijmegen & Pro Persona GGz. Download presentatie
Lotgenotencontact lijkt een belangrijke aanvulling op de reguliere ggz-behandelingen voor patiënten met chronische klachten. In deze bijdrage presenteerde Dorien Smit de resultaten van een kwalitatief en kwantitatief evaluatieonderzoek naar de online peer support community van de Depressie Vereniging: Depressie Connect. Welke voordelen ervaren gebruikers? Welke gebruikersrollen op de community dragen bij aan deze voordelen? We verkennen het effect van online lotgenotencontact bij depressie, waarbij we inzoomen op empowerment.
Presentatie: Pillen of rennen? De effecten van antidepressiva of runningtherapie op de psychische én lichamelijke gezondheid in depressieve en angstpatiënten. Door: Dr. J.E. Verhoeven, GZ-psycholoog en postdoc onderzoeker bij GGZ inGeest/VUmc.
De MOTAR (MOod Treatment with Antidepressants or Running) studie is een wetenschappelijke studie waarbij mensen met depressie en angststoornissen gedurende 16 weken behandeld werden met runningtherapie (n=96) óf antidepressiva (n=45). Met deze studie hebben we onderzocht hoe deze twee nogal verschillende behandelingen bijdroegen aan de verbetering van zowel de psychische als de lichamelijke gezondheid. We vonden dat in de runningtherapiegroep 43.4% van de deelnemers remissie bereikte en in de antidepressivagroep was dat 44.8%; dit verschilde niet van elkaar. Echter, op de lichamelijke gezondheid vonden we wel degelijk verschillen tussen de groepen, namelijk in gewicht, tailleomtrek, bloeddruk, hartslag en hartslagvariabiliteit. Deze verschillen waren allemaal ten gunste van de runninggroep; zij gingen er in gezondheid op vooruit (o.a. lagere hartslag en bloeddruk) of de antidepressivagroep ging achteruit (o.a. hoger gewicht en lagere hartslagvariabiliteit). Concluderend vinden we dus dat runningtherapie en antidepressiva het even goed deden op de psychische gezondheid maar dat runningtherapie voordeliger was voor de lichamelijke gezondheid van de deelnemers. Een pleidooi om meer te gaan bewegen dus!
Presentatie: Mentale gezondheid bij mensen met depressieve, angst- en obsessief-compulsieve stoornissen tijdens de corona-pandemie: bevindingen in drie langlopende psychiatrische cohortstudies. Door: dr. Almar Kok, Senior-onderzoeker, Amsterdam UMC, locatie VUmc, afdeling psychiatrie en afdeling Epidemiology & Data Science, Amsterdam. Download presentatie
De presentatie gaf de resultaten van een onderzoek naar veranderingen in mentale gezondheid die in drie langlopende psychiatrische cohorten zijn geobserveerd tijdens de coronapandemie in Nederland weer. De gegevens zijn verzameld door middel van herhaalde online vragenlijsten bij 1714 deelnemers (30+ jaar) aan de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (NESDA), Nederlandse Studie naar Depressie bij Ouderen (NESDO) en de Nederlandse OCD Associatie studie (NOCDA). Bevraagd werden depressieve symptomen, angstsymptomen, piekeren, eenzaamheid en ervaren geluk, alsmede het beloop in drie corona-specifieke uitkomsten: ervaren impact van de pandemie op de mentale gezondheid, angst voor Covid-19 en positieve coping. Conclusie is dat de impact van de coronapandemie op de mentale gezondheid gemiddeld mild lijkt, maar dat eenzaamheid in combinatie met afnemende copingvaardigheden een toenemend probleem zou kunnen worden indien de pandemie en bijbehorende maatregelen langer aanhouden of terugkeren.
Workshop: BibberBar Door: Drs. Marjolijn van Kooten, Directeur Angst Dwang Fobie stichting (Driebergen-Zeist) & Cabaretier (psychiatrisch cabaret)
Oh, die fijne meetings van de BibberBar! Waar we écht naar elkaar luisteren. Hoe werkt een bijeenkomst van de BibberBar? De host stelt aan het begin van de meeting een vraag die iedereen mag beantwoorden (maar het hoeft niet). Dan delen we het uur als volgt in: Met de hele groep. Iedereen die wil mag de vraag beantwoorden, maar het hoeft niet. De rest luistert. We reageren niet op elkaar. De host splitst de groep op in kleine groepjes. Binnen je kleine groepje mag je wel op elkaar reageren. Daarna komen we weer met de hele groep bij elkaar. Iedereen die wil kan nu alsnog iets delen of vertellen hoe het in het kleine groepje was. Waarom reageren we niet op elkaar? Het luisteren zonder dat je op elkaar mag reageren zorgt voor rust en verdiept de aandacht. En luisteren, écht luisteren, is zo zeldzaam geworden in onze drukke wereld. Hoe vaak heb je niet het gevoel dat iemand maar met een half oor bij je verhaal is? In de BibberBar luisteren we écht. Daar knapt een mens van op.
Workshop: Individuele Plaatsing en Steun (IPS) bij depressie en angststoornissen. Door: Lars de Winter, Msc., onderzoeker bij Kenniscentrum Phrenos en Debby Kamstra, IPS-trajectbegeleider, SPV bij Buurtzorg en opleider IPS bij Kenniscentrum Phrenos. Download presentatie
Individuele plaatsing en steun (IPS) is dé bewezen effectieve methodiek die mensen met psychische problemen ondersteunt in het vinden en behouden van betaald werk. De afgelopen jaren is de doelgroep die IPS krijgt verbreed en krijgen nu steeds meer mensen met angst- en stemmingsstoornissen ook IPS aangeboden. In deze workshop gaven de sprekers inzicht in wat de ervaringen en eerste resultaten zijn van IPS bij mensen met angst- en stemmingsstoornissen en gaven een inkijkje in hoe IPS wordt uitgevoerd en wat hierbij komt kijken.
Workshop: Wellness Recovery Action Plan (WRAP). Door: Evelien Hulshof, coördinator ervaringsdeskundigheid, Advanced Level WRAP Facilitator, GGZ Oost Brabant. Download presentatie
Wellness Recovery Action Plan (WRAP) is een zelfhulpinstrument dat de gebruikers ervan ondersteunt om het eigen welbevinden te herstellen of vergroten. Deelnemers verkennen de kernbegrippen voor herstel: hoop, persoonlijke verantwoordelijkheid, eigen ontwikkeling, opkomen voor jezelf en steun. In de gereedschapskoffer voor een goed gevoel verzamelen zij ‘gereedschap’ om zich goed te voelen of om te herstellen van momenten dat ze zich minder goed voelen. In deze workshop werd bekeken wat het Wellness Recovery Action Plan eigenlijk is en hoe je dit in kan zetten voor je eigen welbevinden. De rol van peersupport binnen WRAP werde besproken en de werkwijze die zich vooral richt op het nemen van persoonlijke verantwoordelijkheid.
Workshop: rTMS als behandelmethode voor depressie: achtergronden en toepassing in de klinische praktijk. Door: dr. I. van Oostrom, klinisch neuropsycholoog & supervisor VGCT, neuroCare. Download presentatie
rTMS (repetitieve transcraniële magnetische hersenstimulatie) is een non-invasieve behandelmethode voor depressie, die in Nederland steeds vaker wordt toegepast. In deze workshop werd ingegaan op wat rTMS is, wanneer rTMS geïndiceerd is op basis van de bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek en hoe de behandeling in de klinische praktijk kan worden toegepast in combinatie met cognitief gedragstherapeutische behandelvormen. Tevens werd kort stilgestaan bij de effectiviteit bij angststoornissen en OCD.
Workshop: Cognitive Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) voor de behandeling van de persisterende depressieve stoornis. Door: dr. J.E. (Jenneke) Wiersma, GZ-psycholoog/cognitief gedragstherapeut/supervisor VGCt, Amsterdam. Download presentatie
Cognitive Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) is een behandelmethode speciaal ontwikkeld voor de persisterende depressieve stoornis. Binnen CBASP wordt verondersteld dat persisterende depressieve patiënten emotioneel contact met anderen duurzaam vermijden, omdat zij als kind of later op pijnlijke wijze zijn afgewezen of verwaarloosd. Het gebrek aan aandacht en feedback van vroeger heeft er toe geleid dat patiënten het verband niet zien tussen wat ze zelf doen en wat daarvan het effect op anderen is. Daardoor hebben ze het idee geen enkele invloed op de omgeving te hebben (ook wel een external locus of control genoemd). Binnen CBASP zijn diverse technieken ontwikkeld om het emotionele isolement van de cliënt te doorbreken en de patiënt te leren dat hij wel degelijk invloed op de omgeving heeft. Tijdens de workshop werden deze technieken besproken en geïllustreerd met videomateriaal en rollenspellen. Overeenkomsten en verschillen met bestaande psychotherapievormen werden bediscussieerd.
Workshop: Psychedelica in de kliniek. Ketamine en psilocybine bij de behandeling van hardnekkige depressie. Door: dr. Jeanine Kamphuis, psychiater, dr. Jan Mars, GZ-Psycholoog, opgeleid in het werken met psychedelica, beiden werkzaam bij het Universitair Centrum Psychiatrie UMC Groningen, en Joost Breeksema, MA, PhD (cand). Promovendus, Universitair Centrum Psychiatrie, UMCG; Afdeling psychiatrie, LUMC. Directeur, Stichting OPEN (Nederlandse expertisecentrum voor wetenschappelijk onderzoek naar psychedelica). Download presentatie
In deze workshop bespraken psychiater Jeanine Kamphuis, klinisch psycholoog Jan Mars en filosoof/kwalitatief onderzoeker Joost Breeksema behandelingen met psychedelica voor hardnekkige depressie vanuit verschillende invalshoeken. Aan bod kwamen resultaten van klinisch onderzoek, ideeën over werkingsmechanismen en patiënten-ervaringen.
De posterprijs op de NedKAD-conferentie is gewonnen door Michèle Schmitter, promovenda Pro Persona en Radboud Universiteit met haar poster: Feasibility of an exercise augmentation for cognitive behavior therapy.
Rond 50% van alle depressieve cliënten knapt niet voldoende op door de huidige behandeling en nieuwe interventies of combinaties zijn hard nodig om iedereen adequaat te kunnen helpen. Sportbehandeling kan een mooie aanvullende behandeling zijn. Sporten blijkt effectief te zijn tegen depressie, verbetert de lichamelijke gezondheid, heeft geen bijwerkingen en is voor iedereen beschikbaar. Download de poster
Accreditatie is toegekend met 5 punten door de NVvP, de FGzPt, de VGCt, het Verpleegkundig Specialisten Register en het Kwaliteitsregister V&V en Register Zorgprofessionals