Archieven: Nieuws

Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 aan ruim een miljoen mensen een antidepressivum. Van hen zijn er 150.000 ouder dan 75 jaar. In deze leeftijdsgroep gebruikt één op de negen mensen een antidepressivum. Hoewel amitriptyline de meeste gebruikers kent, wint voorkeursmiddel nortriptyline terrein. Dat schrijft de Stichting Farmaceutische Kengetallen in het Pharmaceutisch Weekblad.

Voor de geneesmiddelkeuze bij een depressie is er volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) een lichte voorkeur voor selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI) boven tricyclische antidepressiva (TCA). Dat blijkt uit de NHG-Standaard Depressie. Het bijwerkingenprofiel van de SSRI’s wordt als gunstiger beschouwd dan dat van de TCA’s.

Gebruik antidepressivum onder ouderen

Ongeveer 38% van de antidepressiva-gebruikers in de leeftijdsgroep van 75 jaar en ouder gebruikte in 2018 een anti-depressivum van het SSRI-type en ongeveer 35% een TCA. Hierbij moet worden opgemerkt dat TCA’s ook voor andere toepassingen worden voorgeschreven, onder meer bij neuropathische pijnen. Aan 27% van de gebruikers verstrekten de apotheken een antidepressivum uit de groep overige antidepressiva. Het merendeel kreeg mirtazapine.

Het aantal antidepressivagebruikers in deze leeftijdsgroep is in de afgelopen drie jaar met ongeveer 5% toegenomen. Omdat in deze periode de bevolking in deze leeftijdsgroep met hetzelfde percentage is gestegen, is het aandeel van hen dat antidepressiva gebruikt vrijwel gelijk gebleven. De onderlinge verhoudingen in het gebruik van SSRI’s, TCA’s en de overige antidepressiva blijken in de afgelopen drie jaar nauwelijks gewijzigd.

Meerdere geneesmiddelen naast elkaar

Voor de ouderen gaat binnen de SSRI’s de voorkeur uit naar de middelen die weinig risico op interacties met andere geneesmiddelen hebben. De reden daarvoor is dat – naar verhouding – veel ouderen meerdere chronische aandoeningen tegelijk hebben, waardoor ze langdurig meerdere geneesmiddelen naast elkaar gebruiken. De eerste keuze ligt daarom bij citalopram en sertraline.

Onlangs heeft Expertisecentrum PHarmacotherapie bij OudeRen (Ephor) in de update van hun rapport Serotonine heropnameremmers en andere tweede generatie antidepressiva de voorkeur voor deze twee SSRI’s bevestigd.
Citalopram is onder de 75-plussers inderdaad de meest gebruikte SSRI. Ruim twee vijfde van de SSRI-gebruikers gebruikt dit middel, gevolgd door paroxetine met bijna een derde.

Nortripyline geeft minder bijwerkingen

De afgelopen jaren is meer aandacht gekomen voor het verbeteren van het voorschrijven van geneesmiddelen aan oudere patiënten. In dat kader zijn behandelaars erop gewezen dat bij ouderen binnen de TCA’s nortriptyline de voorkeur geniet omdat het minder bijwerkingen – waaronder cardiologische – heeft.

Voor apotheken is er een kwaliteitsindicator ontwikkeld die de voorkeur voor deze twee middelen aangeeft op basis van de gebruikscijfers onder de ouderen. In de afgelopen jaren is de score op die indicator geleidelijk aan sterk verbeterd. Waren er in 2016 nog drie keer zoveel gebruikers van amitriptyline als van nortriptyline, in de eerste maanden van dit jaar kwam dat uit op minder dan twee keer zoveel.

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Preventieve cognitieve therapie (PCT) kan het risico op terugval van depressie sterk verminderen, zo bleek uit onderzoek van het Amsterdam Universitair Medisch Centrum. Uit een nieuwe publicatie van het onderzoeksteam van Bockting blijkt ook dat de inzet van PCT kosteneffectief is. Om patiënten en zorgprofessionals met de methode in aanraking te brengen is in samenwerking met de Depressie Vereniging de website www.voorkomdepressie.nl ontwikkeld.

Op de website zijn praktische tips en achtergrondinformatie te vinden over het voorkomen van terugval van depressie. Ook is er een kaart gemaakt waarop patiënten kunnen zien of er in de buurt therapeuten beschikbaar zijn die PCT geven.

Terugvalpreventie en interventies

Bockting heeft het ontwikkelen en onderzoeken van terugvalpreventie en interventies voor depressie en angst tot haar levenswerk gemaakt. Inmiddels zijn er vijf landelijke studies afgerond naar PCT waarin een duidelijk beschermend effect gevonden wordt tegen terugval bij mensen met terugkerende depressies.

Nieuwe website over PCT tegen terugval depressie

Het doel van voorkomdepressie.nl is om zowel onder patiënten als zorgprofessionals meer bewustzijn te creëren over het belang van terugvalpreventie. Zowel ten aanzien van antidepressivagebruik als psychologische interventies.

De inhoud van de website is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met een van de onderzoeksvrijwilligers van de Depressie Vereniging.

Voor meer informatie ga naar: www.voorkomdepressie.nl