Verband tussen cannabisgebruik door jongeren en hersenontwikkeling

Dierstudies hebben aangetoond dat het jongerenbrein gevoelig is voor verstoringen in het endocannabinoïde systeem (ECS), wat leidt tot aangepaste neurologische ontwikkelingen en blijvende gedragseffecten. Er zijn echter maar weinig studies die verbanden tussen cannabisgebruik en hersenontwikkeling bij jongeren hebben onderzocht. Tot nu.

De resultaten van het onderzoek van Matthew D. Albaugh, PhD et al. van de University of Vermont Larner College of Medicine, suggereren dat cannabisgebruik tijdens de midden tot late tienerjaren in verband kan worden gebracht met een afwijkende ontwikkeling van de gebieden in de hersenschors. Vooral in regio’s die rijk zijn aan cannabinoïde 1-receptoren.

Endocannabinoïde systeem en cannabinoïden

Er is de laatste jaren wel veel onderzoek gedaan naar de werkzame bestanddelen van cannabis. Ook naar de manier waarop deze bestanddelen bijdragen aan de verbetering van pijnklachten en genezing. De belangrijkste ontdekking hierin is dat de hersenen een lichaamseigen cannabis-systeem hebben. Dit wordt het endocannabinoïde systeem genoemd.

Het menselijk lichaam maakt zelf stoffen aan die heel erg overeenkomen met cannabisachtige stoffen. Zo erg zelfs, dat het lichaam cannabis als lichaamseigen herkent. Deze stoffen worden endocannabinoïden genoemd. Het wetenschappelijk onderzoek dat met name in Israel en Spanje wordt gedaan, richt zich op de werking van de endocannabinoiden en de cannabisreceptoren (CB1 en CB2) in de hersenen. Cannabisreceptoren, endocannabinoïden en enzymen vormen samen het endocannabinoïde systeem. De twee belangrijkste endocannabinoïden zijn anandamide (N-arachidonoylethanolamine of AEA) en 2-arachidonoylglycerol (2-AG).

Het is inmiddels aangetoond dat het endocannabinoïde systeem in de hersenen betrokken is bij bepaalde processen in het lichaam, waaronder pijn, hongerig gevoel, bloeddruk en beweging. Daarnaast zijn er steeds sterkere aanwijzingen dat het endocannabinoïde systeem ook een belangrijke rol speelt bij de aansturing van bepaalde hersenfuncties, zoals het geheugen, aandacht en impulsiviteit. Endocannabinoïden werken onder andere als neuromodulatoren die de afgifte van andere neurotransmitters zoals GABA en glutamaat remmen of juist stimuleren.¹

Cannabisgebruik

Cannabis is een veelgebruikte psychoactieve drug, met name onder jongeren. De prevalentiecijfers van het afgelopen jaar laten zien dat cannabisgebruik het hoogste is onder tieners. 87% van degenen die cannabis voor het eerst gebruiken, hebben een leeftijd tussen 12 en 20 jaar. Het mogelijke verband tussen cannabisgebruik en de ontwikkeling van jongeren vertegenwoordigt een steeds relevanter volksgezondheidsprobleem. Vooral door het verhoogd problematisch cannabisgebruik onder jongeren in gebieden waar het recreatief gebruik van cannabis is gelegaliseerd.

Onderzoek afwijkende ontwikkeling van de gebieden in de hersenschors

De vraag die men met dit onderzoek wilde beantwoorden, was als volgt:

In welke mate kan cannabisgebruik in verband gebracht worden met, via magnetische resonantie beeldvorming (MRI) gemeten, cerebrale corticale dikte-ontwikkeling tijdens de tienerjaren?

De gegevens van dit onderzoek zijn verkregen van de community-based IMAGEN-cohortstudie, uitgevoerd op 8 Europese locaties. De gemeten tijdsperiode is van 1 maart 2008 tot 31 december 2011; de follow-up gegevens zijn van 1 januari 2013 tot 31 december 2016.

Bevindingen cohortstudie

Bij deze cohortstudie werd gebruikgemaakt van een gemengde lineaire modelanalyse. 1.598 MRI’s van 799 deelnemers laten zien dat het gebruik van cannabis in verband gebracht kan worden met versnelde uitdunning van de hersenschors, met name in de prefrontale gebieden. Hersengebieden die betrokken zijn cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing. Dit in de leeftijd van 14 tot 19 jaar. Het ruimtelijke patroon van aan cannabis gerelateerde versnelde uitdunning van de hersenschors was significant geassocieerd met een door positronemissie tomografie (PET) beoordeeld beeld van cannabinoïde 1-receptoren.

Conclusie

De bevindingen van dit onderzoek onderstrepen het belang van meer onderzoeken over een langere tijdsperiode naar cannabisgebruik door jongeren. Met name gezien de toenemende trend in de legalisering van recreatief cannabisgebruik.

Bron: Matthew D. Albaugh, PhD; Jonatan Ottino-Gonzalez, PhD; Amanda Sidwell, BS; et al. (2021). Association of Cannabis Use During Adolescence With Neurodevelopment. Geraadpleegd van: https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/2781289

¹ Bron: https://www.pgmcg.nl/is-medicinale-cannabis/medicinale-eigenschappen-cannabinoiden/