Skip to main content

Vaker PTSS bij heftige bevalling

Bij vrouwen die ernstig bloedverlies hadden tijdens de bevalling komt Posttraumatische Stress Stoornis (PTSS) vaker voor. In mindere mate geldt dit ook voor betrokken zorgverleners en partners. Zo concludeert de Amsterdamse arts-psychiater Karel Scheepstra in zijn proefschrift. Wij stelden hem een aantal vragen over zijn mooie onderzoek.

Waar richt uw onderzoek zich precies?

‘Veel ziekenhuizen hebben een POP-poli, waar zwangere of bevallen vrouwen met psychische problemen komen,’ begint Scheepstra zijn uitleg. ‘Hier zagen we dat patiënten, partners en hulpverleners last hebben of last houden van zo’n potentieel traumatische bevalling. In mijn proefschrift focus ik me op fluxus postpartum, bloedverlies van minimaal 2 liter tijdens of direct na de bevalling. Zulk bloedverlies ervaren de meeste vrouwen als heftig: ze hebben het gevoel leeg te lopen, dood te bloeden. Dat is extreem beangstigend. De vrouwen worden vaak meegenomen naar de O.K., terwijl de partners achterblijven met een pasgeboren baby’tje. Niet wetend of hun geliefde terugkomt. Erg emotioneel!’

Opvang hulpverleners na heftige bevalling/incidenten

De psychiater nam ook opvangprotocollen onder de loep. ‘Hoe is die geregeld voor zorgverleners? Maar 12% van de gynaecologen gaf aan op de hoogte te zijn van de protocollen na een heftige gebeurtenis. Dus bijna 2/3 was niet bekend met opvangprotocollen. Bovendien geeft een enorm hoog aantal van 80% aan dat er onvoldoende ruimte is om emoties te tonen tijdens werkoverleggen. Terwijl de meerderheid er juist wél behoefte heeft om deze gebeurtenissen na te bespreken met collega’s.’

Hoe vaak komen psychische klachten voor bij zorgverleners?

’20,8% heeft recent een werkgerelateerd, potentieel traumatische gebeurtenis meegemaakt,’ vat Scheepstra samen. ‘Dat is bovengemiddeld vaak, net zoals bij de brandweer, politie en ambulancepersoneel. Dat maakt hen een hoog-risicogroep voor PTSS. 6.9% had depressieve klachten, 14.4% angst en 1,7% vermoedelijk PTSS. Dat klinkt als laag, maar dat is een gemiddelde. Voor zorgverleners die een potentieel traumatische gebeurtenis hadden meegemaakt lag het een stuk hoger, namelijk op 7%. Het meest stressvol vonden zij het missen van een diagnose; dat ze een verkeerde inschatting hadden gemaakt en daarop de behandeling hadden ingestoken.’

PTSS bij patiënten en partners

Bij de patiëntengroep werkte de Amsterdamse psychiater met controlegroepen: vrouwen die geen heftige bevalling in de zin van heftig bloedverlies hadden. Zij werden vergeleken met vrouwen die wel fluxus hadden gehad. Harde conclusie was dat 6 tot 7% kampte met PTSS. Dat ligt significant hoger. 5,7% van de partners scoorde op de vragenlijst hoog op de PTSS-schaal. De partners die zulke hoge scores hadden, kregen een uitnodiging voor een interview. ‘Tijdens de interviews had geen van de mannen voldoende klachten voor de diagnose Posttraumatische Stress stoornis,’ aldus Scheepstra. ‘Hoe dat kan? Een van onze hypotheses is dat de mannen onder-rapporteerden. Aan de andere kant kan het zijn dat er bij de mannen meer veerkracht is, dat weten we niet precies.’

Welke klinische implicaties heeft uw onderzoek?

‘Voor de zorgverleners: dat er meer aandacht komt voor incidenten die traumatisch kunnen zijn,’ stelt Scheepstra. ‘Tegelijkertijd realiseer ik me dat het een complexe cultuur is. Onderzoek laat zien dat de drempel om hulp te vragen of te zoeken enorm hoog is. Als je wilt dat gynaecologen en verloskundigen goed beslagen ten ijs komen, moet je al tijdens de opleiding beginnen. Door in de lesstof en coschappen zaken te verwerken als: hoe ga je om met heftige gebeurtenissen? Hoe steun je een collega die zoiets meemaakt? Hoe leid je een nabespreking? Verder is het belangrijk dat zorgverleners beter op de hoogte zijn van opvangprotocollen.’

Implicaties voor patiënten

‘Gynaecologen en verloskundigen moeten patiënten met heftig bloedverlies beter opvolgen. Het is belangrijk dat zij PTSS kunnen signaleren. Nu weten we dat vrouwen met posttraumatische stress veel vermijdingsgedrag vertonen: ze vermijden alles dat te maken heeft met hun bevalling en het ziekenhuis. En bellen dus regelmatig afspraken af. Voor de gynaecoloog of verloskundige is het zaak om het er in zo’n geval niet bij te laten zitten. Ze kunnen bijvoorbeeld als alternatief een vragenlijst opsturen. Zodat ze patiënten met PTSS-klachten kunnen doorverwijzen naar een psycholoog of hun eigen huisarts.’

Link naar proefschrift

Posttraumatic stress disorder in a medical setting; The physician, patient and partner triad. Karel Scheepstra schreef zijn proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam.

Categorieën

TIP

Heb je een nieuwstip of zelf nieuws voor de nieuwsrubriek?
info@nedkad.nl