Resource-groepen voor mensen met ernstige psychische aandoening belangrijk

Resource-groepen verbeteren de zorg voor mensen met een ernstige psychische aandoening. Zo vond Cathelijn Tjaden, promovendus aan Tilburg University; ze schreef er haar thesis ‘Better Together’ over. In dit interview praat ze ons bij over de scope en resultaten van haar promotieonderzoek.

Waar richtte uw onderzoek zich op?

‘Op het verbeteren van de zorg voor mensen met een ernstig psychische aandoening, ook wel EPA genoemd’, begint Tjaden haar uitleg. In haar proefschrift valt de definitie hiervan te lezen: van een EPA is sprake als iemand langer dan twee jaar lijdt aan een psychische stoornis, zoals angst of depressie, die ervoor zorgt dat mensen niet meer mee kunnen draaien in de maatschappij. Op verschillende gebieden van hun leven ervaren ze ernstige beperkingen: werk, familie, sociaal of relationeel. Meestal zijn er meerdere hulpverleners betrokken.

Hoe kunnen resource-groepen daarbij helpen?

De resource-groep zet in op integratie van de zorg. Tjaden: ‘De resource-groep is een methodiek, waarbij we de omgeving structureel betrekken bij de behandeling. Het gaat dan bijvoorbeeld om de moeder, een goede vriendin, betrokken hulpverleners. Deze groep komt eens in de 2-3 maanden samen. Wie kan wat doen om de cliënt te ondersteunen? is de grootste vraag die bij zo’n bijeenkomst op tafel ligt. Mooie is dat de cliënt zelfregie en eigenaarschap houdt: hij of zij bepaalt wie er in de resource-groep zitten, wie de voorzitter is. Zo blijft de persoon om wie het draait eigenaar van het herstelproces.’

Herstelgericht werken: wat is dit?

Dat eigenaarschap is een belangrijk onderdeel van herstelgericht werken, een benaderingswijze voor het behandelen van onder meer EPA’s. Wat houdt herstelgericht werken precies in? ‘Hoe iemand ondanks de beperkingen een betekenisvol bestaan kan opbouwen’, legt Tjaden uit. ‘Het gaat dus niet zozeer over de vraag of symptomen afnemen: maar meer of hij of zij een leefbaar leven heeft, een leven dat zinvol voelt. De resource-groepen zijn een vorm van herstelgericht werken.’

Kunt u meer vertellen over de resource-groepen methodiek?

‘Het is een nieuwe methodiek die z’n oorsprong vindt in Zweden. We hebben ‘m vertaald naar de Nederlandse praktijk en vervolgens geïntegreerd in 20 GGZ-teams. De methodiek luistert ook naar cliënten. Zij hebben er vaak moeite mee dat anderen bepalen hoe het met ze gaat. Het is heel erg beperkend als aan de hand van symptomen wordt bepaald hoe goed jij je voelt. Hierdoor hebben ze niet het gevoel zélf een rol te hebben in hun herstel. Herstelgericht werken geeft ze juist wél – grote – zeggenschap in hún behandeling.’

Resource-groepen effectief

Een belangrijke pijler van haar onderzoek was om te kijken naar hoe effectief zo’n resource-groepen-benadering nou is. Hoe pakt het uit voor de persoon met een ernstig psychische aandoening? Daarbij zag de Tilburgse onderzoeker positieve uitkomsten. ‘Weliswaar niet op symptoomniveau, maar wel in belangrijke, herstelgerichte uitkomstmaten’, aldus Tjaden. ‘Mensen hebben meer het gevoel grip op hun leven te hebben. Ze kunnen beter beslissingen maken, de kwaliteit van sociale contacten verbeterde. Al met al hadden we betere behandeluitkomsten dan bij de standaardzorg.’

Omgeving ook gehoord

‘Een belangrijk aspect van de resource-groepen was dat de mensen om een cliënt heen ook werd gehoord’, meent Tjaden. ‘Bij moeders, vaders en andere betrokkenen kan ook heel veel pijn zitten. Hiervoor is in de methodiek ook ruimte. Doordat de sociale omgeving beter gehoord wordt ontstaat er meer rust in het dagelijks leven. Er komt vertrouwen. Juist doordat de cliënt zelf de regie oppakt. Iedere drie maanden contact helpt ook daadwerkelijk om doelen te behalen, het fungeert als een soort stok achter de deur. Bovendien gingen de verschillende hulpverleners beter samenwerken. ’

Better Together

Cathelijn Tjaden deed haar promotieonderzoek bij het Trimbos Instituut, in samenwerking met de Tilburg Universiteit en het Erasmus Medisch Centrum. Benieuwd naar alle conclusies? Lees het proefschrift ‘Better Together; On Meaning, Effectiveness and Costs of Resource Grouups for People with Severe Mental Illness.’een groep