Programma GET READY verkleint kans op terugval bij depressie

Wist je dat 1 op de 5 van alle Nederlanders ooit te maken krijgt met een depressie of angststoornis? Een groot deel hiervan loopt verhoogd risico om binnen een paar jaar wéér last te krijgen van deze klachten. Des te belangrijker om terugval te voorkomen! Esther Krijnen – de Bruin, promovenda aan het Amsterdam UMC, onderzocht daarom hoe terugval bij patiënten met depressie of angstklachten verminderd kan worden. Daarbij nam ze het programma GET READY onder de loep.

Om tot gegronde conclusies te komen, voerde Krijnen – de Bruin verschillende deelonderzoeken uit. Ten eerste vergeleek ze verschillende studies over psychologische terugvalpreventie-interventies: ze screende 7.324 artikelen en nam uiteindelijk 40 artikelen mee. Conclusie was dat een psychologische interventie zoals cognitieve gedragstherapie de kans op terugval bij depressie vermindert met 24%. Een combinatie van therapie en antidepressiva bleek bovendien ook 24% effectiever dan alléén antidepressiva. Naast deze studie evalueerde de onderzoekster de effectiviteit van het nieuw ontwikkelde GET READY programma. Dit deed ze aan de hand van individuele interviews en hun POH-GGZ en twee focusgroep-interviews.

Waarom het GET READY programma?

‘Terugvalcijfers zijn hoog’, schrijft Krijnen – de Bruin. Ze legt uit dat de focus in de geestelijke gezondheidszorg verschoven is van ‘genezen’ naar ‘voorkomen’. Om die reden zijn er verschillende terugvalpreventieprogramma’s in het leven geroepen, maar die kennen verschillende beperkingen. Zo zijn ze niet gericht op zowel angst- én depressieve stoornissen, worden ze nog nauwelijks aangeboden via de huisartsenpraktijk en zijn ze niet toegespitst op de individuele patiënt. GET READY is juist gericht op patiënten die een angststoornis of depressie hebben gehad, hun voorkeuren zijn meegenomen in het programma en E-health modules worden afgewisseld door persoonlijke contacten met de POH GZZ, de hulpverleners die de huisarts ondersteunen bij het bieden van psychologische zorg.

Persoonlijke terugvalpreventieplan en stemmingsdagboek

Voor iedereen ziet het GET READY er iets anders uit. Iedere patiënt heeft namelijk een persoonlijk terugvalpreventieplan. Daarbij hebben ze de mogelijkheid om een angst- en stemmingsdagboek in te vullen. Een handig hulpmiddel om hun angst- en stemmingsniveau te monitoren en op tijd in te grijpen. In haar promotieonderzoek bracht Krijnen – de Bruin in kaart hoe 113 patiënten gebruik maakten van de opties van GET READY en hoe de klachten zich bij hen ontwikkelden. Dit deed ze over een periode van negen maanden.

Wat waren de belangrijkste conclusies?

GET READY blijkt een positieve uitwerking te hebben op de terugvalpercentages. Zo blijven de meeste deelnemers aan het programma stabiel: slechts 15% valt terug in angstsymptomen en 10% ervaart een terugval in depressieve klachten. Opvallend is dat patiënten die vaker bij de POH-GGZ komen beduidend meer last hebben van klachten. Verder valt gelijk in het oog dat niet iedere deelnemer evenveel gebruikmaakt van het programma: de kernmodules worden door 70-74% gebruikt; de optionele door minder dan 40%. Een kwart van de patiënten gebruikt het programma relatief vaak in vergelijking met de meerderheid die er maar weinig gebruik van maakt.

Positieve geluiden over GET READY

En hoe wordt GET READY nou ervaren, door deelnemers en door de POH GGZ? Hier geven de interviews eenduidig antwoord op: positief. Het programma zorgt ervoor dat meer patiënten en zorgverleners zich bewust worden van het risico op terugval. En dat patiënten een meer actieve rol innemen in hun eigen herstel. GET READY is als een vangnet voor eventuele terugval in de periode na eerder herstel. Patiënten waarderen de gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid van het programma. Toch blijft de volledige implementatie ervan uitdagend, onder meer door een gebrek aan motivatie bij patiënten. Daarnaast ervoeren zij op hun beurt weer te weinig steun vanuit de POH GGZ die er vaak vanuit gaat dat patiënten voldoende zelfmanagementvaardigheden hebben, oftewel het vermogen om zelf op een constructieve manier met hun symptomen om te gaan. Patiënten bleken die echter niet altijd te hebben.

Proefschrift

Krijnen-de Bruin, E. (2021). Relapse prevention in patients with anxiety or depressive disorders. s.n.