Ketamine lijkt veelbelovend bij behandeling depressie

Jaarlijks krijgen 546.500 volwassenen in Nederland te kampen met depressieve klachten. Voor een derde van hen werken de bestaande medicijnen en behandelingen niet voldoende; voor deze patiënten lijkt ketamine een veelbelovend medicijn. Dit middel wordt nog niet toegepast in Nederland en het onderzoek ernaar is in volle gang.

Volop in OK’s te vinden

Ketamine is ook in zwang als partydrug, maar is boven alles een narcosemiddel. Sinds 1965 gebruikt en ook tegenwoordig zit het nog in het arsenaal van operatiekamers en ambulances. Het is namelijk veiliger dan veel andere verdovingsmiddelen: die onderdrukken de ademhaling.

Ook helpend bij depressie

Ketamine kan ook verlichting brengen bij depressie. Zo kwam begin deze eeuw naar voren bij een aantal publicaties over patiënten die ineens waren opgeknapt na een operatie waarbij ze met ketamine waren verdoofd. De laatste tien jaar is er een aantal kleine studies gedaan. Hierin kregen patiënten met ernstige, steeds terugkerende depressie via een infuus tweemaal per week een lage dosis ketamine toegediend.

Vergelijking onderzoeken

In 2016 vergeleek de Chinese onderzoeker Yu Han de 9 onderzoeken die het best waren opgezet. Bij ruim twee derde van de patiënten verbeterde of verdween de depressie binnen 24 uur en bij ruim de helft bleef dit minstens een week aanhouden. Bij reguliere antidepressiva duurt het zeker 4 weken voordat duidelijk is of het medicijn aanslaat.

Nederlands onderzoek naar ketamine

Ook binnen Nederland wordt er onderzoek gedaan naar de effecten van ketamine bij de behandeling van depressies. Zo zijn er 3 centra waar patiënten onderzoeksmatig ketamine kunnen proberen. Robert Schoevers, hoogleraar psychiatrie aan het UMC Groningen, leidt deze eerste grootschalige studie. Hij raakte een paar jaar geleden onder de indruk van de effecten van het verdovingsmiddel. ‘Wij psychiaters zien veel patiënten met ernstige depressie die niet opknappen door de bestaande behandelingen. Dan ben je enorm blij als er een middel is dat misschien iets voor die mensen kan betekenen. Maar het zijn tot nu toe kortdurende studies, er zijn meer vragen dan antwoorden. Welke dosis werkt? Hoe vaak moet je het geven en welke toedieningsvorm is het beste?’

Oraal ingenomen ketamine

De deelnemers aan Schoevers’ onderzoek testen de effecten van via de mond ingenomen ketamine. Het eerste deel van zijn studie is een dubbelblind onderzoek dat in totaal 10 weken duurt. ‘Samen met de patiënt kijken we wat de werkzame dosering is. Dat verschilt per persoon,’ vertelt Schoevers. ‘Maandelijks geven de deelnemers online gegevens door over de symptomen en eventuele bijwerkingen. En elk halfjaar meten we onder meer de nier- en leverfunctie. Zo leren we met elkaar hoe ketamine het beste kunnen toepassen en wat de langetermijngevolgen zijn.’

Nog niet voorgeschreven

Zolang nog niet duidelijk is of, en hoe, ketamine tegen ernstige, onbehandelbare depressie werkt, mogen artsen het middel nog niet voorschrijven.

Bron: Volkskrant, ‘Een partydrug tegen depressie’.