Geen stijging suïcides tijdens eerste maanden coronapandemie

Angst, eenzaamheid en afstandelijkheid: de coronapandemie heeft negatieve gevolgen voor de geestelijke gezondheid. Het risico dat iemand zelfmoord pleegt, neemt toe. Toch is er in de eerste maanden van de coronapandemie geen stijging van het aantal zelfdodingen. Zo concluderen Pirkis et al (2021, 13 april) in hun onderzoek.

Denk je aan zelfmoord? Heb je nu hulp nodig? Bel 113, 0800-0113 (gratis) of chat via 113.nl.

Zij namen data van in totaal 21 landen onder de loep, waaronder van Nederland. In bijna geen van de onderzochte landen nam het aantal suïcides toe; op sommige plekken was er zelfs sprake van een daling. Opvallende cijfers, want eerdere onderzoeken zagen het aantal zelfdodingen tijdens soortgelijke epidemieën toenemen. Denk aan de SARS-epidemie in Hong Kong (2003) of Ebola in Guinea (2013-2016).

Risicofactoren zelfmoord nemen toe tijdens corona

Bij suïcide zijn er een aantal theoretische risicofactoren. Deze nemen wél toe tijdens de wereldwijde pandemie. Zo groeit het aantal mensen met posttraumatische stress (PTSS) angst- en depressieve klachten: allemaal mentale problemen die in de literatuur zijn gelinkt aan een groter risico op zelfmoord. Oorzaken zijn de lockdown, het stigma rondom mensen met COVID-19 en de enorme druk op de geestelijke-gezondheidsorganisaties. Daarbij hebben mensen in een suïcidale crisis speciale hulp nodig. Door de pandemie zochten sommigen echter geen hulp, uit angst om zelf corona te krijgen.

Onderzoekers gebruiken officiële data

Voor dit onderzoek sloegen vele experts uit 40 landen de handen ineen en vormden ‘The International COVID-19 Suicide Prevention Research Collaboration (ICSPRC). Zij verweten eerdere studies ook onofficiële data te gebruikten. Daarom richt het collectief zich op officiële cijfers van de Ministeries van Volksgezondheid, politiebureaus en statistische bureaus van de overheid. Landen met meer dan 3 miljoen inwoners werden meegenomen., maar niet alle data kon één op één worden gebruikt. Zo wilden de onderzoekers cijfers per maand om goed te vergelijken met de periode voorafgaand aan corona.

Afname aantal suïcides in 12 landen/gebieden: de belangrijkste resultaten

Aan het onderzoek deden 16 hoog-inkomen- en 5 bovengemiddeld-inkomenslanden mee en verschillende gebieden binnen deze landen. Vanuit eerdere cijfers stelden de onderzoekers een model vast met aantallen verwachte zelfmoorden. Vervolgens vergeleken ze die met de daadwerkelijke cijfers. De resultaten waren opvallend: in de meeste landen was er geen significant verschil tussen verwachte en waargenomen cijfers. In 12 landen of gebieden viel het waargenomen aantal zelfdodingen lager uit. Dat was onder andere het geval in Chili, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea en Ecuador.

Toename zelfmoorden in Wenen, Japan en Puerto Rico

Uitzonderingen op de regel waren Wenen (Oostenrijk), Japan en Puerto Rico. Hier was het daadwerkelijke aantal suïcides groter. In Japan pleegde juist in deze tijd een aantal beroemdheden zelfmoord. Zelfmoorden die breed werden uitgemeten in de pers en media-aandacht is een risicofactor voor suïcide. Daarnaast had Puerto Rico al sinds 2006 te maken met een diepe economische recessie, met corona er bovenop belandden sommigen in zware armoede.

Denk je aan zelfmoord? Heb je nu hulp nodig? Bel 113, 0800-0113 (gratis) of chat via 113.nl.

Lockdown en financiële steun voorkwamen toename suïcides

Hoe kon het dat in de andere landen een stijging van aantal suïcides uitbleef? Als eerste oorzaak noemen de onderzoekers de lockdown die ervoor zorgde dat de sociale controle sterker was. Ten tweede waren er bepaalde beschermende factors, zoals gemeenschappen die hoog-risicogroepen steunden, nieuwe manieren van verbinden en bestaande relaties die sterker werden doordat mensen gezamenlijk thuis waren. Veel mensen hadden bovendien het gevoel van “We’re all-in this together”. Tot slot kwamen veel landen al snel met financiële regelingen, waardoor de economische consequenties veelal beperkt bleven.

Bron

Pirkis, J. et al. (2021). Suicide trends in the early months of the COVID-19 pandemic: an interrupted time-series analysis of preliminary data from 21 countries. The Lancet Psychiatry.