De weg naar herstel: de voordelen van peer support bij depressie  

“Peer support bij depressie biedt niet alleen steun, maar kan ook dienen als leeromgeving.” Dorien Smit promoveert binnenkort aan de Radboud Universiteit en boog zich de afgelopen jaren over de vraag wat mensen met depressie leren tijdens het herstelpad. Wat ervaren zij als behulpzaam rondom ervaringskennis? En: helpt contact met lotgenoten? Wij interviewden haar over haar proefschrift.  

Waar richtte uw promotieonderzoek zich op?  

“Kort gezegd: peer support (lotgenotencontact) bij depressie”, lacht Smit. “Middels verschillende onderzoeksmethoden keek ik of dit helpt bij herstel van depressie. In het kader van mijn promotietraject zette ik samen met ervaringsdeskundigen het online platform Depressie Connect op. Een platform waarop mensen met depressieve klachten ervaringen kunnen delen en elkaar kunnen helpen. Inmiddels is dit voor 3.000 deelnemers dé plek om persoonlijke verhalen uit te wisselen. En binnen de patiëntenvereniging de Depressie Vereniging heeft het een centrale positie.”   

Opzet van de studie  

De opzet van haar studie was heel praktijkgericht. “Zo interviewde ik een diverse groep mensen over hun ervaringen met depressie en lotgenotencontact”, geeft Smit aan. “Deze verhalen bundelde ik en legde de meest dominante thema’s bloot. Daarnaast nam ik vragenlijsten af bij mensen die kampten met depressieve klachten. Allen namen deel aan lotgenotencontact. Dit maakte het mogelijk om statistisch vast te stellen hoe het herstelpad eruitzag tijdens contact met anderen die met dezelfde problemen rondlopen. Tot slot volgde een meta-analyse: we bundelden alle resultaten van eerdere onderzoeken.”   

Peer support bij depressie waardevolle aanvulling op behandeling  

Al deze onderzoeken wijzen één richting op: lotgenotencontact bij depressie kan een waardevolle toevoeging zijn op een behandeling. Smit: “We vinden aanwijzingen dat lotgenotencontact niet alleen steun biedt, maar ook kan dienen als leeromgeving. We zien namelijk dat deelnemers samen reflecteren op hun ontwikkeling en oefenen met nieuwe vaardigheden. Daarnaast levert mijn promotieonderzoek het eerste wetenschappelijk bewijs levert dat peer support helpt om depressieve klachten te verminderen. Oftewel: het draagt een steentje bij aan klinisch herstel.  

En ook bij persoonlijk herstel kan lotgenotencontact en uitwisselen van ervaringskennis helpend zijn. Dit gaat om (her)vinden van eigen kracht, meer hoop en zelfvertrouwen ervaren. Belangrijke eigenschappen die je helpen om te gaan met depressie en om concrete activiteiten te ondernemen die je helpen in het dagelijks leven met depressie (zogenoemde zelfmanagementstrategieën.”    

Op welke manier zijn de conclusies in de klinische praktijk toe te passen? 

“Dit proefschrift laat zien dat de balans tussen wetenschappelijke, professionele en ervaringskennis belangrijk is. Deze kennisbronnen kunnen elkaar versterken. Om zo tot de beste zorg te komen voor een persoon met depressie. Naast de inzet van bewezen effectieve behandelingen (wetenschappelijke kennis) kan de professional zijn patiënt aanmoedigen om eigen regie te nemen bij herstel van depressie (professionele kennis). Zodat hij of zij kennis ontwikkelt die helpt bij het omgaan met depressie (ervaringskennis). In deze driehoekssamenwerking kunnen de partijen leren van elkaar en tot eenzelfde taal komen. Daarnaast leidt een betere samenwerking tussen GGz-instellingen, patiëntenorganisaties en lokale herstelinitiatieven in het sociale domein tot een betere plek voor peer support bij depressie in het huidige zorgstelsel.  

Korte bio Dorien Smit  

Van 2006 tot 2009 volgt Dorien Smit de bachelor Algemene Gezondheidswetenschappen aan de Universiteit van Maastricht. Haar specialisatie wordt al snel Geestelijke Gezondheidskunde. En dit zou als een rode draad door haar verdere academische carrière lopen. Na een Master Sociale Wetenschappen – Jeugdstudies rondt ze de Master Forensische Ontwikkelingspsychologie en Orthopedagogiek af. Beide aan de Universiteit van Utrecht. Ze vervult meerdere functies in de klinische praktijk als gedragswetenschapper totdat ze in 2018 bij Pro Persona begint als junior onderzoeker en parallel daaraan een PhD-traject doet aan de Radboud Universiteit. Op donderdag 1 december 2022 om 12.30u zal ze officieel promoveren aan de Radboud Universiteit. De verdediging is openbaar toegankelijk en ook online bij te wonen via: www.ru.nl/aula/livestream. 

Haar proefschrift draagt de titel ‘Peer support is beneficial for recovery in depression and mental illness / Lotgenotencontact helpt bij het herstel van depressie.’