Botox verkleint mogelijk kans op depressie

Botulinetoxine (merknaam Botox) is het bekendst als middel tegen rimpels, maar wordt ook om medische redenen ingespoten. Het middel lijkt daarbij een gunstige bijwerking te hebben: mensen die ermee zijn behandeld, zeggen minder vaak last van depressie te hebben. Dit meldt een wetenschappelijk artikel van Tigran Makunts, Marc Axel Wollmer en Ruben Abagyan dat eind juli in Scientific Reports verscheen.

Eerdere studies lieten al zien dat er minder vaak depressie voorkomt bij mensen die behandeld zijn met ketamine, minocycline (antibioticum om bacteriële infecties te bestrijden), NSAID’s (ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen) en Botox. Vooral de percentages van het Botox-segment sprongen eruit. Daarom besloten de drie wetenschappers dit onderwerp verder uit te diepen. Zij analyseerden data van zo’n 40.000 Amerikaanse patiënten.

Medisch gebruik Botox

Daarbij keken ze naar medische botox-behandelingen. Botox wordt namelijk niet alleen voor cosmetische doeleinden gebruikt, maar ook bij de behandeling van verschillende aandoeningen met verhoogde spierspanning. Bijvoorbeeld spasticiteit, spasmen, dystonie, migraine en overmatig zweten. Botox werkt als een tijdelijke spierontspanner doordat het de signaaloverdracht van de aansturende zenuw naar de spier tijdelijk stillegt.

Lager aantal depressiemeldingen bij Botox-behandeling

De onderzoekers vergeleken de gegevens van de patiënten met mensen die dezelfde aandoeningen hadden maar geen Botox-injectie kregen, maar bijvoorbeeld een operatie of medicijnen. Antidepressiva lieten ze buiten beschouwing. Uit deze vergelijking kwam naar voren dat er een significant lager aantal meldingen van depressies waren bij patiënten die een Botox-behandeling ondergingen. Verrassend is dat het hierbij niet zoveel lijkt uit te maken waar de Botox wordt ingespoten. Zelfs in de detrusorspier, de spier rondom de blaas, lijkt het een positief effect te hebben.

Hoe verlaagt Botox het risico op depressie?

Dat blijft speculeren, aldus de wetenschappers. Eén verklaring kan zijn dat Botox de proprioceptieve gezichtsfeedback verstoort. Deze theorie zegt dat bewegingen van ons gezicht emoties creëren of op zijn minst versterken. Sip kijken, zorgt ervoor dat we ons somber of nog somberder voelen; lachen laat ons juist blij voelen. Volgens de wetenschappers is het een logische verklaring, omdat Botox de gezichtsspieren verlamt die geassocieerd zijn met negatieve emoties. ‘Onze bevindingen suggereren echter dat het volgens een complexer mechanisme werkt. De toxine is immers ook effectief als het op andere plekken dan het gezicht werd geïnjecteerd.’

Werking vanuit centraal zenuwstelsel

Een andere theorie van de onderzoekers is dat Botox door het bloed wordt vervoerd naar het centrale zenuwstelsel, de hersenen en het ruggenmerg. Het centrale zenuwstelsel reguleert emoties en stemmingen. Doordat de Botox hier terechtkomt, heeft het een bijeffect op onze gemoedstoestand en dus op depressieve gevoelens. Deze theorie is het meest in lijn met wat andere studies laten zien: zij bewijzen dat Botox via complexe neurologische circuits de nabijgelegen spiergroepen en reflexen van de geïnjecteerde spieren beïnvloedt.

Systemisch effect lijkt uitgesloten.

Tot slot zou er sprake kunnen zijn van een systemisch effect. Systemisch betekent dat een medicijn niet alleen op de plek van toediening, dus lokaal, effect heeft, maar door het hele lichaam gaat. ‘Maar de hoeveelheid Botox die beschikbaar is voor een systemisch effect is waarschijnlijk erg laag, met name na injectie in kleine spieren. Dit gebeurt altijd met lage doses botulinetoxine. Zodoende ligt het niet voor hand.’

Meer onderzoek

‘Om het werkingsmechanisme met 100% zekerheid bloot te leggen is er verder onderzoek nodig,’ stellen de onderzoekers in het artikel. ‘En wel experimenteel onderzoek.’ En dat is waar ze nu mee bezig zijn. Ze beginnen een klinische studie, waarin depressieve patiënten experimenteel worden behandeld met Botox. In eerste instanties met injecties in de glabella, de wetenschappelijke term voor het voorhoofd. Nu niet om rimpels weg te nemen, maar de depressies.

Bron:

Postmarketing safety surveillance data reveals antidepressant effects of botulinum toxin across various indications and injection sites