Mensen met ernstig nierfalen zijn afhankelijk van dialyse-therapie om hun bloed te zuiveren. Bij deze groep ernstig, zieke pati\u00ebnten komen angst en depressie vaak voor. \u0091We zien zelfs een duidelijke relatie tussen deze klachten en ziekenhuisopnames en vroegtijdig overlijden,\u0092 zegt Robbert Schouten, arts-onderzoeker en internist in opleiding bij het OLVG in Amsterdam. Hij onderzocht in zijn proefschrift de rol van angst en depressie bij dialyse-pati\u00ebnten. Wij stelden hem een aantal vragen over dit onderzoek.<\/p>\n
\u0091Ik word opgeleid vanuit de interne geneeskunde,\u0092 trapt Schouten af. \u0091Daarnaast ben ik \u00a0ge\u00efnteresseerd in de psychiatrie, maar heb ik niet de ambitie om psychiater worden. Vanuit het OLVG liep er al een mooie onderzoekstrein en ik ben ingestapt. Dit is echt een onderzoek, waarbij ik over de muren van mijn eigen vakgebied heen kijk. Dit onderzoek zweeft tussen soma en psyche in: het lichamelijke en het mentale. Tegelijkertijd is het een heel relevant onderwerp. Dialyse-pati\u00ebnten hebben een grote ziektelast en hebben naast hun nierziekte vaak ook andere ziekten, zoals neurologische en hartproblemen. Hierdoor kun je het onderzoek mogelijk nog wat breder trekken naar de somatisch zieke pati\u00ebntengroep.\u0092<\/p>\n
\u0091Wij hebben specifiek gekeken naar pati\u00ebnten die eindstadium nierfalen hebben. Hoe vaak kampen zij met depressie en angst? Wat is de impact daarvan? We volgden de pati\u00ebnten \u00a0maximaal drie jaar, waarin we een hoge sterfte zagen van ongeveer 30%. Iedere zes maanden maten we de angst- en depressieklachten. 687 pati\u00ebnten deden er in totaal mee, voornamelijk uit Amsterdam en Den Haag. Opvallend was dat de helft een migratieachtergrond had. Zij hadden vaker depressie- en angstklachten, maar de relatie met het aantal ziekenhuisopnames en sterfte lijkt paradoxaal juist minder sterk.\u0092<\/p>\n
\u0091Depressie en angst vergroot waarschijnlijk de kans op vroegtijdige sterfte en ziekenhuisopnames,\u0092 concludeert Schouten voorzichtig. \u0091De gevonden resultaten lijken erop te wijzen dat die klachten een rol spelen. Tegelijkertijd zien we dat die klachten bij dialyse-pati\u00ebnten nauwelijks worden behandeld. Om die reden zijn we gestart met het tweede deel van ons onderzoek, een interventiestudie waarbij we de angst- en depressieklachten proberen te verlagen. Als het aantal ziekenhuisopnames na behandeling lager ligt, dan zou er echt sprake zijn van een oorzakelijk verband. Het is nu nog te vroeg om harde conclusies te trekken.\u0092<\/p>\n
\u0091Hier zien we een gat in de literatuur. Er zijn een paar kleine studies naar behandelingen onder deze pati\u00ebntgroep. Zij laten vooral een effect zien van cognitieve gedragstherapie (CGT); antidepressiva lijkt minder effectief te zijn. Op dit moment is ons onderzoek naar de effectiviteit van CGT in volle gang. Hiervoor zijn 200 pati\u00ebnten, vanuit 12 verschillende ziekenhuizen, ge\u00efncludeerd. Dus het is een vrij grote studie.\u0092<\/p>\n
In uw proefschrift pleit u voor een symptoomgerichtere behandeling. Kunt u hier iets over meer over vertellen? \u0091Ja, angst en depressie uiten zich op verschillende manieren,\u0092 antwoordt Schouten. \u0091De ene pati\u00ebnt heeft veel lichamelijke angst- en depressieklachten en de ander juist meer stemmingsproblemen zoals somberheid. Lastig is om die klachten eenduidig toe te schrijven aan angst\/depressie of juist nierfalen: er is heel veel overlap. Daarom is het denk ik zinvoller om naar de afzonderlijke symptomen te kijken. CGT kan bijvoorbeeld goed helpen tegen moeheid en of dit dan komt door de nierziekte, angst of depressie is misschien minder relevant. Dus ik pleit ervoor om meer holistisch naar een pati\u00ebnt te kijken, op symptoomniveau.\u0092<\/p>\n
\u0091Mijn proefschrift toont aan dat er echt ruimte is om psychiaters en psychologen actiever te betrekken bij de behandeling van dialyse-pati\u00ebnten. Dit gebeurt nu nog te weinig. Een volgende stap is een pati\u00ebntgerichte behandeling die als doel heeft om een bepaald symptoom aan te pakken. Dan hoeven we niet in hokjes te denken en kunnen we gewoon aan de pati\u00ebnt vragen waar die last van heeft.<\/p>\n