Skip to main content

Grotere activiteit in amygdala voorspellend voor trauma-ontwikkeling

Verstijven, vechten of vluchten: we reageren allemaal anders op een dreiging of ramp, zoals een diefstal of een ongeluk. Hoe komt dat? Docent Psychobiologie en promovenda aan de Radboud Universiteit Nijmegen Mahur Melina Hashemi verdiepte zich in de psychofysiologische mechanismen en de rol van primaire reacties op verwerking van stress en trauma. Vandaag deelt ze haar bevindingen met ons.

‘Uit berichten van rampen weten we dat iedereen daar anders op reageert’, introduceert Hashemi haar onderwerp. ‘Maar weinig mensen zijn in staat om adequaat te reageren; anderen verstijven, vluchten of gaan over tot vechten. De verschillen zie je op korte termijn, maar ook op de langere termijn bij de verwerking van een traumatische gebeurtenis. Heeft het verstijven-vechten-vluchten-mechanisme invloed op hoe gevoelig iemand is voor angst en traumaverwerking? En zo ja, hoe dan?

Opzet onderzoek

Voor haar onderzoek volgde de Nijmeegse promovenda een groep van 310 jonge politiemensen die net aan de politieacademie begonnen. ‘We hebben voor deze beroepsgroep gekozen, omdat we jonge mensen wilden die nog niet te veel trauma’s hadden meegemaakt, maar in de nabije toekomst wel potentieel traumatische gebeurtenissen zouden meemaken. Ze kwamen helemaal aan het begin van hun opleiding bij ons in het lab en een tweede keer ongeveer 16 maanden later. Nadat ze al een aantal potentieel traumatische ervaringen meegemaakt, zoals suïcides, overvallen en geweldplegingen.’

Wat onderzocht u bij deze mensen?

‘Vooral de verstijf- en vecht-reactie bij een acute dreiging,’ legt Hashemi uit. Ze vertelt dat iedereen een lichte lichaams’sway’ heeft als we wilstaan: we bewegen altijd lichtjes heen en weer. Mensen die een dreiging zien aankomen, bevriezen vaak. ‘Deze freeze-reactie onderzocht ik bij de politiemensen door ze een schiettaak te geven waarbij ze een schietbeslissing moesten nemen onder dreiging van een elektrische schok. Ze moesten bijvoorbeeld in een computertaak een virtuele tegenstander neerschieten als hij gewapend was. Gedurende de taak maten we allerlei neuro- en fysiologische processen, zoals hersenstructuren die actief worden, hartslag en het stress-cortisolhormoon.’

Hoe werkt het verstijven-vechten-vluchten-mechanisme?

‘Zodra iemand angst detecteert, wordt een diepgelegen hersencircuit geactiveerd. Dit is de amygdala, een amandelvormige kern van neuronen die een centrale rol speelt bij onder andere de regulatie van defensieve reacties. De amygdala is als het ware de controller en stuurt vervolgens andere hersenstructuren aan om over te gaan tot verstijven, vechten of vluchten. Dat heeft weer effect op hartslag. Liet de amygdala een versterkte activiteit zien in reactie op een potentiële dreiging, voordat mensen een traumatische gebeurtenis hadden meegemaakt, dan zouden deze personen mogelijk gevoeliger kunnen reageren op trauma. Zij rapporteerden de tweede keer dan ook meer trauma-symptomen. Mogelijk lopen zij ook een hoger risico op Posttraumatische Stressstoornis (PTSS). Een interessante bevinding!’

Belangrijkste resultaten

Als andere opvallende bevinding noemt Hashemi dat wij mensen een vergelijkbare primaire defensieve reactie van verstijven hebben als muizen, apen en andere dieren. Dezelfde hersenstructuren spelen een rol. ‘Daarnaast vonden we dat verstijven veel meer lijkt te zijn dan passief stilstaan’, vult Hashemi aan. ‘Je komt in een soort staat van hyper-alertheid. Na een sterke verstijving konden de politiemensen sneller beslissingen maken en gingen ze eerder over tot actie. Ook konden we duidelijk aantonen dat mensen met sterke lichamelijke freezing meer angstneigingen hebben; zij lijken mogelijk gevoeliger voor stress en trauma op een lange termijn.’

Een opstapje naar betere therapie voor angst

‘Een beginstap’ noemt de promovenda haar onderzoek. ‘Voor toepassing in de kliniek moeten meer stappen worden gezet. Wij vonden effecten in gezonde mensen, die ook nog eens geselecteerd zijn op weerbaarheid. De vraag is of je die effecten ook één op één terugziet in patiënten met aan angststoornis of traumatische stress. Onze resultaten laten in ieder geval zien dat er een potentieel mechanisme werkbaar is. Een interessant target voor verder onderzoek om uiteindelijk een model te ontwikkelen waarin je kunt aanwijzen of iemand gevoelig is of niet. Zo kun je uiteindelijk in een vroeg stadium ingrijpen en voorkomen dat trauma- en angstsymptomen verergeren.’ Mooie toekomstmuziek voor dit vakgebied.

CV Mahur Melina Hashemi

Hashemi behaalde aan de Radboud Universiteit Nijmegen haar Master Cognitieve Neurowetenschappen. Hierna promoveerde ze aan het Donders Instituut, een kenniscentrum van het Radboud voor het brein, cognitie en gedrag. Haar proefschrift draagt de titel “Exploring defensive freeze-fight reaction in humans: From adaptive defence to stress vulnerability

Categorieën

TIP

Heb je een nieuwstip of zelf nieuws voor de nieuwsrubriek?
info@nedkad.nl